مى‌خواند»، هر چند براى بعضى اين بيدارى موقتى است و با تغيير احوال و اوضاع و برطرف شدن آن ناراحتى به حال سابق باز مى‌گردند، همان‌گونه كه قرآن در ادامه اين آيه مى‌فرمايد: « «فَلَمَّا كَشَفْنا عَنْهُ ضُرَّهُ مَرَّ كَأَنْ لَّمْ يَدْعُنا إِلَى ضُرٍّ مَسَّهُ»؛ اما هنگامى كه ناراحتى او را برطرف ساختيم چنان مى‌رود كه گويى هرگز ما را براى حل مشكلى كه به او رسيده بود نخوانده است».

آن‌گاه امام راز اين نكته را كه چرا فرمود: بيمارى سبب سقوط گناهان است و نفرمود: پاداش و اجر دارد، بيان مى‌كند و مى‌فرمايد: «زيرا بيمارى پاداشى در آن نيست؛ ولى گناهان را مى‌ريزد، همچون ريزش برگ درختان»؛

(فَإِنَّ الْمَرَضَ لَا أَجْرَ فِيهِ، وَلَكِنَّهُ يَحُطُّ السَّيِّئَاتِ، وَيَحُتُّهَا حَتَّ الْأَوْرَاقِ)

. «حطّ» به معناى هرگونه ريزش و پايين آوردن است و «حتّ» در اصل به معناى ريزش برگ از درختان است.

سپس براى توضيح بيشتر مى‌فرمايد: «اجر و پاداش، تنها در گفتار به زبان و عمل با دست و پاست»؛

(وَإِنَّمَا الْأَجْرُ فِى الْقَوْلِ بِاللِّسَانِ، وَالْعَمَلِ بِالْأَيْدِي وَالْأَقْدَامِ)

. روشن است كه پاداش مربوط به عمل است؛ خواه با زبان انجام گيرد و يا با اعضاى بدن انسان؛ ولى يك بيمارى ناخواسته كه به انسان عارض مى‌شود كارى نيست كه او انجام داده باشد تا خداوند اجر و پاداشى براى او قرار دهد.

البته اگر اين بيمارى بر اثر اعمال و طاعاتى باشد؛ مثلا سرباز مجاهدى كه به سوى ميدان جنگ مى‌رود، خسته و ناتوان و بيمار گردد اين بيمارى كه زاييده اطاعات اوست ممكن است اجر داشته باشد، همان‌طور كه قرآن درباره مجاهدان فى سبيل الله مى‌فرمايد: « «ذلِكَ بِأَنَّهُمْ لا يُصيبُهُمْ ظَمَأٌ وَلا نَصَبٌ وَلا مَخْمَصَةٌ في‌ سَبيلِ اللَّهِ ... إِلَّا كُتِبَ لَهُمْ بِهِ عَمَلٌ صالِحٌ»؛ اين به خاطر آن است كه هيچ تشنگى، خستگى و گرسنگى در راه خدا به آنها نمى‌رسد ... مگر اين‌كه به خاطر آن، عمل‌