و فاسق و بى‌بند و بار اند. مى‌فرمايد: «از دوستى با انسان فاجر بپرهيز، چرا كه تو را به اندك چيزى مى‌فروشد»؛

(وَ إِيَّاكَ وَمُصَادَقَةَ الْفَاجِرِ، فَإِنَّهُ يَبِيعُكَ بِالتَّافِهِ‌ [1])

. اين‌گونه افراد پيوسته به دنبال هوا و هوس خويش اند؛ نه وجدان بيدارى دارند و نه شخصيت و شرف و نه دين و ايمان درستى. به همين دليل هر زمان هوا و هوس آنها اقتضا كند به دنبال آن مى‌روند و دوستان خود را به اندك چيزى مى‌فروشند.

در آخرين و چهارمين جمله پرنور و حكمت‌آميزش مى‌فرمايد: «از دوستى با دروغ‌گو برحذر باش، چرا كه او مثل سراب است؛ دور را در نظر تو نزديك و نزديك را در نظر تو دور مى‌سازد (و همچون سراب، حقايق را به تو وارونه نشان مى‌دهد)»؛

(وَ إِيَّاكَ وَمُصَادَقَةَ الْكَذَّابِ، فَإِنَّهُ كَالسَّرَابِ: يُقَرِّبُ عَلَيْكَ الْبَعِيدَ، وَيُبَعِّدُ عَلَيْكَ الْقَرِيبَ)

. آدم كذاب و بسيار دروغ‌گو خواه اين رذيله اخلاقى‌اش ناشى از بى‌بند و بارى و ضعف ايمان باشد يا بر اثر علاقه به منافع زودگذر خود، دوستى با او خطرناك است. گاه عوامل پيروزى براى رسيدن به يك هدف فراهم مى‌شود؛ اما او با دروغ‌هايش رسيدن به آن را غير ممكن و محال مى‌شمرد و فرصت‌ها از اين طريق از دست مى‌رود و گاه به عكس، كارهايى پيش روى انسان است كه شرايط آن فراهم نشده و ورود در آن مايه شكست است؛ اما اين دروغ‌گوى بى‌بند و بار چنان سخن مى‌گويد كه گويى فردا انسان به مقصود مى‌رسد.

مى‌دانيم سراب منظره‌اى است كه در بيابان به هنگام گرماى هوا پيدا مى‌شود و از دور چيزى شبيه آب به چشم مى‌خورد (در حالى كه بر اثر اختلاف فشردگى طبقات در آن هواى گرماى آفتاب عكس گوشه‌اى از آسمان آبى به روى زمين مى‌افتد كه انسان آن را آب مى‌پندارد) ولى هنگامى كه نزديك مى‌رود اثرى از آب‌

[1]. «تافه» به‌معناى چيز بى‌ارزش است.