الْمَشَقَّةَ وَرَاءَهَا الْعِقَابُ، وَأَرْبَحَ الدَّعَةَ مَعَهَا الْأَمَانُ مِنَ النَّارِ)

. «تَشُقُّونَ» از ماده «شقاء» به معناى مشقت و «تَشْقَوْنَ» از ماده شقاوت به معناى بدبختى است و «دَعَة» همان آرامش است‌

در كتاب‌ صفين‌ بعد از اين جمله چنين آمده كه امام عليه السلام فرمود: «اين كار را ديگر تكرار نكنيد؛ فَلا تَعُودُوا لَهُ».

در زمان‌هاى گذشته معمول بوده- و هم اكنون نيز در بعضى از نقاط جهان معمول است- كه اهل يك كشور يا اهل يك شهر براى تعظيم امرا و سلاطين اعمالى انجام مى‌دادند كه نشانه نهايت ذلت بود. آنها نيز از اين رفتار خشنود مى‌شدند، چراكه علاقه داشتندهمواره شهروندانشان خود راذليل‌وخوار وبى‌مقدار در برابر آنها بدانند تا فكر قيام در مغزشان خطور نكند و سلطه آنان باقى بماند.

ولى اسلام كه به انسان‌ها شخصيت داده و آدمى را مسجود فرشتگان و اشرف مخلوقات مى‌داند و جهان را مسخر او مى‌شمرد، اجازه نمى‌دهد افراد با ايمان براى بزرگداشت امرا تن به كارهاى ذليلانه بدهند. به يقين اگر به جاى على عليه السلام معاويه بود آنها را به اين كار تشويق مى‌كرد ولى امام به آنها هشدار داد و به سه دليل آنان را بر حذر داشت.

نخست اين‌كه امرا هيچ‌گونه نفع عاقلانه‌اى از اين كار نمى‌برند، بلكه ممكن است باعث غرور و كبر آنها شود و شخصيت خود را گم كنند.

ديگر اين‌كه زحمت فوق العاده‌اى بر دوش توده‌هاى مردم مى‌افتد و گاه ممكن است در چنين شرايطى افرادى ضعيف زير دست و پا بمانند.

سوم اين‌كه اين عمل ناصالح مايه گرفتارى در آخرت مى‌شود، زيرا نوعى شرك محسوب مى‌شود.

به عكس، اگر آنها به احترامات معقول قناعت كنند و به جاى اين مشقت، آرامش را براى خود بپذيرند، آرامشى كه امان از آتش دوزخ را نيز به همراه دارد،