ظلمت و تاريكى شبِ شك او را به روشنايى روزِ يقين نمى‌رساند»؛

(فَمَنْ جَعَلَ الْمِرَاءَ دَيْدَناً لَمْ يُصْبِحْ لَيْلُهُ)

. زيرا اين عادت زشت و شوم مانع از رسيدن به علم و يقين است و در واقع، حجاب خطرناكى ميان او و يقين ايجاد مى‌كند و بارها كسانى را از نويسندگان يا گويندگان كه گرفتار اين حالتند ديده‌ايم كه عمر خود را به شك و ترديد گذرانده‌اند.

درباره دومين صفت ذميمه اين‌گونه اشخاص مى‌فرمايد: «آن‌كس كه از حقايق پيش روى خود وحشت كند (و از تصميم‌گيرى صحيح بپرهيزد) به قهقرا باز مى‌گردد»؛

(وَمَنْ هَالَهُ مَا بَيْنَ يَدَيْهِ نَكَصَ عَلى‌ عَقِبَيْهِ)

. انسان محقق، مخصوصاً در مسائل اعتقادى و آنچه مربوط به مبدأ و معاد است بايد حقايقى را كه پيش روى او قرار دارد به رسميت بشناند و بدون ترس و وحشت به جستجوگرى برخيزد تا حركت به پيش را آغاز كند و اگر در اين مورد كوتاهى كند عقب‌گرد خواهد كرد و آنچه را دارد نيز از دست مى‌دهد.

درباره سومين مانعِ برطرف ساختن شك مى‌فرمايد: «آن‌كس كه در ترديد و دودلى باشد (و در تصميم‌گيرى وسواس به خرج دهد) زير سم شياطين له مى‌شود»؛

(وَ مَنْ تَرَدَّدَ فِي الرَّيْبِ وَطِئَتْهُ سَنَابِكُ الشَّيَاطِينِ)

. «سَنابِك»

جمع‌

«سُنبُك»

به معناى قسمت پيشين سم اسب است و از آنجايى كه اسب به هنگام شتاب، بيشتر در حركت خود روى اين قسمت تكيه مى‌كند اين واژه را به هنگام شدت عمل به كار مى‌برند و به اين ترتيب امام عليه السلام وسواس و دودلى بى‌جا را امرى شيطانى شمرده كه صاحب آن را به نابودى مى‌كشاند و اين معنا را نيز در افراد وسواسى آزموده‌ايم كه گاه آنها تا آخر عمرشان نتوانسته‌اند درباره مسئله واضحى مثل خداپرستى تصميم بگيرند و عقيده‌اى اختيار كنند.