انسان نمى‌افزايد». [1]

چه بسيار افرادى كه بر اثر اين تفكر ممنوع در بيراهه گرفتار شده يا وجود خدا را انكار نموده‌اند و يا قائل به وحدت وجود (به معناى وحدت موجود) شده‌اند.

نيز در كلمات قصار (كلمه 287) آمده است كه وقتى از امام عليه السلام درباره قضا و قدر سؤال كردند فرمود:

«وَ سُئِلَ عَنِ الْقَدَرِ فَقَالَ طَرِيقٌ مُظْلِمٌ فَلَا تَسْلُكُوهُ وَبَحْرٌ عَمِيقٌ فَلَا تَلِجُوهُ وَسِرُّ اللَّهِ فَلَا تَتَكَلَّفُوهُ؛

راه تاريكى است در آن پا ننهيد و درياى ژرفى است در آن وارد نشويد و سرّ الهى است، براى پى بردن به آن خود را به زحمت نيفكنيد».

البته در اين‌گونه موارد به مقدارى كه از طريق وحى يا در كلمات معصومان عليهم السلام وارد شده، انسان مى‌تواند وارد شود و بيش از آن نبايد خود را گرفتار سازد. در روايتى از على بن الحسين عليهما السلام آمده است كه درباره توحيد از حضرتش سؤال كردند در پاسخ فرمود:

«إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَجَلَّ عَلِمَ أَنَّهُ يَكُونُ فِي آخِرِ الزَّمَانِ أَقْوَامٌ مُتَعَمِّقُونَ فَأَنْزَلَ اللَّهُ تَعَالَى قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ وَالْآيَاتِ مِنْ سُورَةِ الْحَدِيدِ إِلَى قَوْلِهِ‌هُوَ عَلِيمٌ بِذاتِ الصُّدُورِ فَمَنْ رَامَ وَرَاءَ ذَلِكَ فَقَدْ هَلَكَ؛

خداوند متعال مى‌دانست در آخر الزمان اقوامى مى‌آيند كه در مسائل (مربوط به ذات و صفات خدا) تعمق و دقت مى‌كنند، از اين رو سوره «توحيد» و آيات آغازين سوره «حديد» تا (عَليمٌ بِذاتِ الصُّدُورِ) را نازل فرمود. پس هركس ماوراى آن را بطلبد هلاك مى‌شود». [2] از اين حديث استفاده مى‌شود كه اين آيات، حداكثر معرفت ممكن را به تشنه‌كامان مى‌دهد.

تعمق و سؤال بيش از اندازه حتى در مورد تكاليف شرعى نيز مورد نهى واقع‌

[1]. كافى، ج 1، ص 92، ح 1.

[2]. همان، ص 91، ح 3.