پايه چهارمِ ايمان: جهاد

سپس امام عليه السلام از چهارمين پايه ايمان يعنى جهاد دم مى‌زند و براى آن مانند سه پايه گذشته چهار شاخه ذكر مى‌كند و مى‌فرمايد: «جهاد (نيز) چهار شاخه دارد: امر به معروف، نهى از منكر، صدق و راستى در معركه‌هاى نبرد، و دشمنى با فاسقان»؛

(وَالْجِهَادُ مِنْهَا عَلَى أَرْبَعِ شُعَبٍ: عَلَى الْأَمْرِ بِالْمَعْرُوفِ، وَالنَّهْىِ عَنِ الْمُنْكَرِ، وَالصِّدْقِ فِي الْمَوَاطِنِ، وَشَنَآنِ الْفَاسِقِينَ)

. در واقع امام جهاد را به معناى وسيع كلمه تفسير فرموده نه تنها جهاد نظامى در ميدان جنگ با دشمنان كه نتيجه همه آنها عظمت اسلام و مسلمانان و دفع شر كافران و فاسقان و منافقان است و به تعبير ديگر امام به هر چهار محور جهاد:

جهاد با قلب، با زبان، با عمل و با اسلحه در ميدان نبرد اشاره مى‌كند كه جهادى است فراگير و شامل تمام مصداق‌ها.

آن‌گاه آثار هر يك از اين شاخه‌هاى چهارگانه را به روشنى برمى‌شمرد و مى‌فرمايد: «آن‌كس كه امر به معروف كند پشت مؤمنان را محكم ساخته»؛

(فَمَنْ أَمَرَ بِالْمَعْرُوفِ شَدَّ ظُهُورَ الْمُؤْمِنِينَ)

. «و آن‌كس كه نهى از منكر كند بينى كافران (منافقان) را به خاك ماليده»؛

(وَمَنْ نَهَى عَنِ الْمُنْكَرِ أَرْغَمَ أُنُوفَ الْكَافِرِينَ). [1]

«و كسى كه صادقه در ميدان‌هاى نبرد با دشمن (و هرگونه مقابله با آنها) بايستد وظيفه خود را (در امر جهاد با دشمن) انجام داده است»؛

(وَمَنْ صَدَقَ فِي الْمَوَاطِنِ قَضَى‌ مَا عَلَيْهِ)

. «و كسى كه فاسقان را دشمن دارد و براى خدا خشم گيرد خدا نيز به خاطر او خشم مى‌كند (و او را در برابر دشمنان حفظ مى‌نمايد و روز قيامت وى را خشنود مى‌سازد)»؛

(وَمَنْ شَنِئَ الْفَاسِقِينَ غَضِبَ لِلَّهِ، غَضِبَ اللَّهُ لَهُ وَأَرْضَاهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ)

.______________________________

(1). در بسيارى از نسخ به جاى «كافرين»، «منافقين» آمده است كه با مسئله نهى از منكر تناسب بيشترى دارد.