و مادى را شامل مى‌شود.

در حديث معروف و مشروحى اين حقيقت در لباس ديگرى از امام سجاد نقل شده است و خلاصه حديث چنين است كه «اصمعى» مى‌گويد: شبى در مكه بودم كه شبى مهتابى بود هنگامى كه اطراف خانه خدا طواف مى‌كردم صداى زيبا و غم‌انگيزى گوش مرا نوازش داد. به دنبال صاحب صدا مى‌گشتم كه چشمم به جوان زيبا و خوش‌قامتى افتاد كه آثار نيكى از او نمايان بود. دست در پرده خانه كعبه افكنده و با جمله‌هاى پرمعنا و تكان دهنده‌اى با خدا مناجات مى‌كند.

مناجات او مرا سخت تحت تأثير قرار داد. آن قدر ادامه داد و گفت و گفت كه مدهوش شد و به روى زمين افتاد. نزديك رفتم و سرش را به دامان گرفتم و به صورتش خيره شدم ديدم امام زين العابدين على بن الحسين عليهما السلام است. سخت به حال او گريستم. قطره اشكم بر صورتش افتاد و به هوش آمد و فرمود:

«مَنِ الَّذِي أَشْغَلَنِي عَنِ ذِكْرِ مولاى؛

كيست كه مرا از ياد مولايم به خود مشغول داشته» عرض كردم: «اصمعى» هستم اى سيد و مولاى من اين چه گريه و چه زارى است؟ تو از خاندان نبوت و معدن رسالتى. مگر خدا در مورد شما نفرمود: «إِنَّما يُريدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهيرا» [1] امام برخاست و نشست و فرمود:

«هَيْهاتَ هَيْهاتَ خَلَقَ اللَّهُ الْجَنَّةَ لِمَنْ أَطَاعَهُ وَأَحْسَنَ وَلَوْ كَانَ عَبْداً حَبَشِيّاً وَخَلَقَ النَّارَ لِمَنْ عَصَاهُ وَلَوْ كَانَ وَلَداً قُرَشِيّاً؛

هيهات هيهات خداوند بهشت را براى مطيعان و نيكوكاران آفريده، هرچند غلام حبشى باشد و دوزخ را براى عاصيان خلق كرده، هرچند فرد بزرگى از قريش باشد مگر اين سخن خدا را نشنيده‌اى كه مى‌فرمايد: هنگامى كه در صور دميده شود و قيامت برپا گردد نسب‌ها به درد نمى‌خورد و كسى از آن سؤال نمى‌كند». [2]

[1]. احزاب، آيه 33.

[2]. بحر المحبة غزالى، ص 41-/ 44 (با تلخيص). علاقه‌مندان مى‌توانند براى شرح بيشتر به تفسير نمونه، ج 14، ذيل آيه 101 سوره «مؤمنون» مراجعه كنند.