نام کتاب : پيام امام امير المومنين(ع) نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 11 صفحه : 413
در ضمن امام عليه السلام انگيزههاى نقض عهد را در چهار چيز خلاصه فرموده است:
سرزنش سرزنشكنندگان، خشم افرادى كه در برابر اين پيمانِ وحدت خشمگين هستند و
طرفدار اختلاف و جنگاند و يا خشمى كه در ميان دوستان واقع مىشود كه هيچ يك از
اين امور، نبايد منشأ بر هم زدن پيمان شود و يا اگر گروهى گروه ديگر را خوار
بشمرند نبايد منشأ پيمان شكنى گردد و نيز اگر به سبب مسايلى شخصى، گروهى به گروه
ديگر دشنام دادند اين گونه امور نبايد به حريم پيمان وارد شود و به آن لطمهاى
بزند.
سپس امام عليه السلام بر اين نكته تأكيد مىورزد كه اين پيمان براى همه حجت و
واجبالاجراست مىفرمايد: «بر اين عهد و پيمان، حاضران و غائبان، كمخردان و
عالمان، عاقلان و جاهلان همه متحد خواهند بود»؛
. اشاره به اينكه وقتى نخبگان و افراد سرشناس دو طايفه آمدند و بر مطلبى توافق
كردند و عهدنامهاى نوشتند اين عهدنامه براى همه لازم العمل است.
همانگونه كه در تمام دنيا و در ميان تمام اقوام عهد و پيمانها به همين صورت
منعقد مىشود؛ چنان نيست كه همه افراد حاضر شوند و پاى آن را امضا كنند.
آنگاه امام عليه السلام در پايان اين عهدنامه مىفرمايد: «آنها با اين پيمان
در برابر پيمان الهى و ميثاق او مسئولاند (همانگونه كه قرآن مجيد مىگويد:)
پيمان الهى مورد بازخواست قرار خواهد گرفت»؛
. اشاره به اينكه گرچه اين پيمان ميان دو قبيله «ربيعه» و «يمن» منعقد شده؛
ولى در واقع نوعى پيمان الهى است، زيرا آنها در پيشگاه خدا متعهد شدهاند كه اين
[1]. «حليم» به معناى عاقل، از ريشه
«حُلم» بر وزن «ظلم» و «حُلُم» بر وزن «نهم» به معناى عقل گرفته شده است
نام کتاب : پيام امام امير المومنين(ع) نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 11 صفحه : 413