اين پيمان در برابر پيمان الهى و ميثاق او مسئول‌اند (همان‌گونه كه قرآن مجيد مى‌گويد:) «پيمان الهى مورد بازخواست قرار خواهد گرفت». اين عهدنامه را على بن ابى طالب نوشته است.

شرح و تفسير پيمانى با دو قبيله بزرگ‌

اين پيمان‌نامه كه امام عليه السلام در ميان اين دو قبيله بزرگ از مسلمانان برقرار ساخته به يقين براى پايان دادن به اختلافاتى بوده كه در ميان آنها وجود داشته است؛ ولى مفسّران نهج‌البلاغه درباره اينكه كه اين اختلاف از كجا سرچشمه گرفته ساكت‌اند. تنها مرحوم مغنيه در فى ظلال‌ نوشته است كه بين اين دو قبيله در زمان جاهليت دشمنى‌ها و جنگ‌هايى بود كه اسلام به آنها پايان داد و تأليف قلوب كرد و امام با اين پيمان‌نامه بر آن تأكيد نهاد. [1] ولى بعيد به نظر نمى‌رسد كه پس از اسلام نيز درگيرى‌هايى داشته‌اند تا نياز به نوشتن چنين پيمانى باشد.

به هر حال امام عليه السلام در آغاز اين عهدنامه مى‌فرمايد: «اين پيمانى است كه اهل يمن؛ شهرنشين‌ها و بيابان‌نشين‌هايش و (قبيله) ربيعه اعم از شهرنشين و بيابان‌گرد بر آن اتفاق كردند كه به آنچه در قرآن است پايبند باشند و به‌سوى آن دعوت كنند و به آن امر نمايند و هركس آنها را به قرآن فرا خواند و امر كند دعوت او را اجابت نمايند. آن را به هيچ بهايى نفروشند و چيزى را به جاى آن نپذيرند»؛

(هَذَا مَا اجْتَمَعَ عَلَيْهِ أَهْلُ الْيَمَنِ‌ [2] حَاضِرُهَا [3]

[1]. فى ظلال نهج‌البلاغه، ج 4، ص 196

[2]. «يمن» سرزمينى است در جنوب جزيرة العرب كه محل ظهور يكى از تمدن‌هاى بسيار كهن است. اين واژه‌به تمام فرزندان «قحطان» كه چند قبيله را تشكيل مى‌دهند نيز اطلاق مى‌شود و عبارت بالا بيشتر ناظر به معناى دوم است، زيرا در مقابل قبيله «ربيعه» قرار گرفته است‌

[3]. «حاضر» به افراد شهرنشين گفته مى‌شود كه در شهر حضور دارند