كه در برابر حكم الهى تسليم باشد و جمله‌

«الّتى هِىَ للَّهِ طِلْبَةٌ»

- با توجّه به اينكه‌

«طلبة»

به معناى مطلوب است اشاره به اين است كه خداوند وفاى به تمام اين پيمان‌ها را از بندگانش مطالبه مى‌كند.

از يك سو هر انسان با ايمانى به متقضاى‌ «إِنَّا عَرَضْنَا الْأَمانَةَ عَلَى السَّماواتِ وَالْأَرْضِ وَالْجِبالِ‌ ...» [1] امانت دار الهى است و از سوى ديگر به مقتضاى‌ «وَأَطيعُوا اللَّهَ وَأَطيعُوا الرَّسُولَ» [2] اطاعت فرمان خداو پيامبر صلى الله عليه و آله از او خواسته شده و از سوى سوم به مقتضاى‌ «أَ لَمْ أَعْهَدْ إِلَيْكُمْ يا بَنِى آدَمَ أَنْ لَّا تَعْبُدُوا الشَّيْطانَ» [3] ترك عبادت و پيروى شيطان از او طلب شده است. اينها و مانند آن همه پيمان‌هاى الهى هستند و خدا حجت را بر بندگانش به مقتضاى آنها تمام كرده است.

آن‌گاه امام عليه السلام در بخش دوم از اين نامه مى‌فرمايد: «اينكه تو بسيار به ريخته شدن خون عثمان و قاتلان او استدلال مى‌كنى (و گويا خود را ولى دم عثمان و مطالبه كننده خون او مى‌پندارى بسيار شگفت‌آور است، زيرا) تو آنجا به يارى عثمان برخاستى كه در حقيقت يارى خودت بود؛ ولى آنجا كه يارى عثمان بود، دست از ياريش برداشتى (و او به آن سرنوشت گرفتار آمد) والسلام»؛

(فَأَمَّا إِكْثَارُكَ الْحِجَاجَ‌ [4] عَلَى‌ عُثْمَانَ وَقَتَلَتِهِ، فَإِنَّكَ إِنَّمَا نَصَرْتَ عُثْمَانَ حَيْثُ كَانَ النَّصْرُ لَكَ،

وَخَذَلْتَهُ حَيْثُ كَانَ النَّصْرُ لَهُ، وَالسَّلَامُ).

امام عليه السلام چه تعبير جالبى در اينجا مى‌فرمايد، زيرا مى‌دانيم و تاريخ نيز شاهد و گوياى اين مطلب است كه عثمان از معاويه كمك خواست و معاويه لشكرى براى كمك به او فرستاد؛ اما دستور داد در نزديكى مدينه اطراق كنند و پيش نروند گويا مى‌خواست عثمان كشته شود و زمينه براى خلافت او فراهم گردد

[1]. احزاب، آيه 72.

[2]. مائده، آيه 92.

[3]. يس، آيه 60.

[4]. «الحِجاج» به معناى مجادله كردن براى غلبه بر حريف است.