امام عليه السلام روشن مى‌شود. از اين قسمت نامه امام عليه السلام كه معاويه را شديدا به سبب هوا پرستى سرزنش مى‌كند چنين بر مى‌آيد كه او سخنانى جسورانه و نابخردانه در نامه خود به امام عليه السلام نوشته است، از اين رو امام عليه السلام مى‌فرمايد: «سبحان اللَّه تو چقدر بر هوا و هوس‌هاى بدعت‌آميز و سرگردانى‌هايى كه پيوسته از آن پيروى مى‌كنى اصرار دارى! اين كار توأم با ناديده گرفتن حقايق و دور افكندن پيمان‌هايى كه خدا آن را طلب كرده و حجت بر بندگان اوست»؛

(فَسُبْحَانَ اللَّهِ! مَا أَشَدَّ لُزُومَكَ لِلْأَهْوَاءَ الْمُبْتَدَعَةِ، وَالْحَيْرَةِ الْمُتَّبَعَةِ، مَعَ تَضْيِيعِ الْحَقَائِقِ وَاطِّرَاحِ‌ [1]

الْوَثَائِقِ، الَّتِي هِيَ للَّهِ طِلْبَةٌ، وَعَلَى‌ عِبَادِهِ حُجَّةٌ).

امام عليه السلام در اين گفتار كوتاه و پر معنا عوامل انحراف معاويه را در چهار چيز خلاصه مى‌كند: نخست پيروى از هوا و هوس و ديگر متابعت از عوامل سرگردانى و سوم چشم فرو بستن بر واقعيّت‌ها و چهارم شكستن عهد و پيمان‌هاى الهى است.

روشن است كه هر يك از اينها به تنهايى مى‌تواند انسان را به پرتگاه سقوط بكشاند تا چه رسد كه همه اينها در كسى جمع باشد.

حقايقى را كه امام عليه السلام به آن اشاره كرده و مى‌فرمايد معاويه آنها را ضايع نموده، ويژگى‌هاى منحصر به فرد امام عليه السلام در اسلام است كه از آغاز بعثت پيغمبر صلى الله عليه و آله تا آخرين ايام انجام گرفت. فراموش كردن سوابق خود معاويه در عصر جاهليّت و فجايع پدر و مادرش به گونه‌اى است كه هيچ عاقلى به خود اجازه نمى‌دهد ويژگى‌هاى امام عليه السلام را با او مقايسه كند. با اين حال وى مى‌خواست جانشين امام گردد و در حيات امام عليه السلام نيز بخش عظيمى از كشور اسلامى در اختيارش باشد.

«وَثائق»

(پيمان‌ها) اشاره به پيمان‌هايى است كه از هر آدم با ايمانى گرفته شده‌

[1]. «اطراح» از ريشه «طرح» به معناى دور افكندن است.