وحشتم مى‌شود»؛

(لَا يَزِيدُنِي كَثْرَةُ النَّاسِ حَوْلِي عِزَّةً، وَلَا تَفَرُّقُهُمْ عَنِّي وَحْشَةً).

شعارى است آميخته با شعور و معرفت بسيار و برگرفته از آيات شريفه قرآن:

«أَلَيْسَ اللَّهُ بِكَافٍ عَبْدَهُ» [1] و يا «وَلَا تَخْشَوُا النَّاسَ وَاخْشَوْنِ» [2] و امثال آن و نشان مى‌دهد كه اولياى الهى و مردان بزرگ الهى با تكيه بر پروردگار هرگز از انبوه مخالفان وحشت نمى‌كردند و از كثرت موافقان مغرور نمى‌شدند. اگر همه مسلمانان اين سخن بزرگ امام عليه السلام را شعار خويش سازند به يقين در برابر هجمه سياسى و نظامى و فرهنگى غرب، حالت انفعالى به خود راه نمى‌دهند و سرانجام در تمام اين جبهه‌ها پيروز خواهند شد.

سپس امام عليه السلام در گفتارى پرمعنا و كوبنده، برادرش را خطاب كرده مى‌فرمايد:

« (برادر) هرگز گمان مبر كه فرزند پدرت- هرچند مردم او را رها كنند- از در تضرع و خشوع (در برابر دشمن) در آيد يا در برابر ظلم و ستم سستى به خرج دهد يا زمام خويش را به دست هر كس بسپارد و يا به اين و آن سوارى دهد»؛

(وَلَا تَحْسَبَنَّ ابْنَ أَبِيكَ- وَلَوْ أَسْلَمَهُ النَّاسُ- مُتَضَرِّعاً مُتَخَشِّعاً، وَلَا مُقِرّاً لِلضَّيْمِ‌ [3]

وَاهِناً، وَلَا سَلِسَ‌ [4] الزِّمَامِ لِلْقَائِدِ، وَلَا وَطِي‌ءَ [5] الظَّهْرِ لِلرَّاكِبِ الْمُتَقَعِّدِ).

اين عبارت چهارگانه كه امام عليه السلام بيان فرموده مراحل مختلف تسليم در مقابل دشمن را بيان مى‌دارد كه هر يك از ديگرى بدتر است؛ نخست اينكه در برابر دشمن به تضرع و خشوع و تقاضا بنشيند و ديگر اينكه از قدرت دشمن بهراسد و سستى كند و تسليم شود و سوم اينكه افزون بر تسليم، زمام خود را به دست او بسپارد كه تا هر جا خاطر خواه اوست ببرد و سرانجام اينكه پشت خود را خم‌

[1]. زمر، آيه 36.

[2]. مائده، آيه 44.

[3]. «ضيم» به معناى ظلم و ستم و مصدر آن نيز بر همين وزن است كه به معناى ظلم كردن و قهر و غلبه نمودن‌است.

[4]. «سلس» به معناى مطيع و منقاد و گاه به معناى سهل و آسان مى‌آيد.

[5]. «وطى‌ء» صفت مشبهه است و به معناى نرم و ملايم و تسليم است.