نيست»؛

(فَالْجُنُودُ، بِإِذْنِ اللَّهِ، حُصُونُ الرَّعِيَّةِ، وَزَيْنُ الْوُلَاةِ، وَعِزُّ [1] الدِّينِ، وَسُبُلُ‌

الْأَمْنِ وَلَيْسَ تَقُومُ الرَّعِيَّةُ إِلَّا بِهِمْ).

امام عليه السلام در اين چند جمله كوتاه، پنج اثر مثبت و نتيجه پربار براى وجود لشكريان مؤمن بيان مى‌فرمايد.

نخست اينكه آنها دژهاى رعيت اند. اشاره به اينكه براى محفوظ ماندن از آسيب دشمنان و خطرات آنها پناهگاهى لازم است و آن پناهگاه لشكريان مقتدرند، زيرا هرگونه ضعف و فتور در آنها سبب طمع دشمنان مى‌شود و انواع مشكلات را براى جامعه مسلمين پديد مى‌آورد. در گذشته تاريخ نظر به اينكه سلاح‌ها بسيار ساده و ابتدايى بود، وجود دژهاى محكم مى‌توانست جلوى بسيارى از آسيب‌ها را بگيرد، هرچند امروز با وجود هواپيماهاى جنگى و موشك‌ها و توپ‌هاى دوربرد، دژها كارآيى چندانى ندارند.

در جمله دوم آن را زينت زمامداران مى‌شمرد، زيرا زمامدارى در نظر مردم محترم است كه صاحب قدرت و نفوذ باشد و قدرت و نفوذ در درجه اوّل از طريق لشكرى نيرومند و سر بر فرمان حاصل مى‌شود.

جمله سوم كه لشكر نيرومند را سبب عزت و قدرت دين مى‌شمرد، اشاره روشنى به اين حقيقت دارد كه امور معنوى مردم نيز بدون وجود ارتشى نيرومند سامان نمى‌پذيرد؛ بخش مهمى از امر به معروف و نهى از منكر، احقاق حقوق و اجراى حدود و بسط و گسترش عدل و داد نياز به قدرت و نيرو دارد، آن هم وابسته به لشكرى نيرومند است.

[1]. «عزّ» واژه «عزيز» كه از «عزت» گرفته شده در لغت به معناى هر چيزى است كه رسيدن به آن سخت است ازاين رو به زمينى كه عبور از آن به سختى ايجاد مى‌شود عَزاز (بر وزن نماز) ناميده مى‌شود و نيز هر چيزى كه بر اثر كميابى دسترسى به آن مشكل باشد به آن عزيز مى‌گويند همچنين افراد قوى و نيرومند كه غلبه بر آنها مشكل است يا غير ممكن، عزيز ناميده مى‌شوند و لذا واژه عزت هم به معناى قدرت و هم به معناى كميابى و هم به معناى گرانبها بودن به‌كار مى‌رود. و در جمله پيشين كلمه عزّ به معناى قدرت است.