فِيكَ مَا كُنْتَ تَقُولُ فِيهِمْ).

سپس مى‌افزايد: «و (بدان) افراد صالح را به آنچه خداوند بر زبان بندگانش جارى مى‌سازد مى‌توان شناخت»؛

(وَإِنَّمَا يُسْتَدَلُّ عَلَى الصَّالِحِينَ بِمَا يُجْرِي اللَّهُ لَهُمْ عَلَى أَلْسُنِ عِبَادِهِ).

امام عليه السلام در اين بخش از سخنان خود از باب مقدّمه به وضع كشور مصر- كه به يقين منحصر به آن كشور نيست- اشاره مى‌كند كه پيش از تو حكومت‌هاى عدل و جورى داشت؛ حكومت عدل؛ مانند حكومت دوران حضرت يوسف بر مصر بود و حكومت جور حكومت بسيارى از فراعنه از جمله فرعون معاصر حضرت موسى بن عمران بود.

سپس به اين مطلب مهم اشاره مى‌فرمايد: كه معيار سنجش حكومت‌ها از نظر عدل و جور، افكار عمومى توده مردم است، همان چيزى كه امروز در تمام دنيا از آن سخن گفته مى‌شود، هرچند در عمل غالباً به فراموشى سپرده خواهد شد ولى در آن روز كه امام عليه السلام اين سخن را بيان فرمود كمتر كسى اعتقاد به چنين سخنى داشت و تصور مردم بر اين بود كه حكومت بدون استبداد امكان‌پذير نيست و استبداد همواره آميخته با ظلم و ستم است.

در بعضى از تعبيرات دانشمندان آمده است:

«ألْسِنَةُ الْخَلْقِ أقْلامُ الْحَقِّ»

يا

«ألْسِنَةُ الرَّعِيَةِ أقْلامُ الْحَقِّ إلَى الْمُلُوكِ»

كه مفهوم هر دو يكى است و آن اينكه زبان توده‌هاى مردم قلم حق است كه نامه‌هاى خود را با آن براى زمامداران مى‌نويسد يا خداوند بدين وسيله با آنها مكاتبه مى‌كند و در هر حال هدف اين است كه قضاوت عمومى و هوش جمعى معيار بسيار خوبى براى سنجش ارزش حكومت‌هاست.

البته گاه مى‌شود كه حكومت‌ها از طريق تبليغات دروغين و رياكارى افكار مردم را مى‌دزدند يا آنها را شستشوى مغزى مى‌دهند. در اين گونه موارد قضاوت‌