و نسبت به آنچه بر تو حلال نيست بخيل باش، زيرا بخل به خويشتن، راه انصاف را در آنچه محبوب و مكروه است به تو نشان مى‌دهد و قلب خويش را كانون رحمت و محبّت و لطف به رعيت قرار ده و در مورد آنان همچون درنده‌اى مباش كه خوردنشان را غنيمت شمارى، زيرا آنها دو گروهند يا برادر دينى تواند و يا انسان‌هايى كه در آفرينش شبيه تو هستند (در هر حال بايد حقوق آنها را محترم بشمارى و بدان) از مردم لغزش‌ها و خطاهايى سر مى‌زند و مشكلاتى به آنها دست مى‌دهد (كه آنها را از انجام وظيفه باز مى‌دارد) و به‌دست آنان از روى عمد يا خطا، كارهاى (خلافى) ظاهر مى‌شود (در اين‌گونه موارد) از عفو و گذشت خود آن‌قدر به آنها عطا كن كه دوست دارى و خوشنود مى‌شوى خداوند از عفوش به تو عطا كند، زيرا تو فوق آنها هستى و پيشوايت فوق توست و خداوند فوق كسى است كه تو را زمامدار آنها قرار داده و تدبير امور آنها را از تو خواسته و به وسيله آنان تو را آزمايش مى‌كند.

شرح و تفسير حقوق همه شهروندان را محترم بشمار

امام عليه السلام به دنبال وصاياى پر معنا و جامعى كه به‌طور كلى در بخش نخستين اين عهدنامه بيان فرمود، روى سخن را به مالك كرده و انگشت روى نقاط خاص مى‌گذارد. نخست مى‌فرمايد: «اى مالك! بدان من تو را به سوى بلادى فرستادم كه پيش از تو دولت‌هاى عادل و ستمگرى بر آن حكومت داشتند و مردم به كارهاى تو همان گونه نظر مى‌كنند كه تو در امور زمامداران پيش از خود نظر مى‌كردى و همان را درباره تو خواهند گفت كه تو درباره آنها مى‌گفتى»؛

(ثُمَّ اعْلَمْ يَا مَالِكُ، أَنِّي قَدْ وَجَّهْتُكَ إِلَى بِلَادٍ قَدْ جَرَتْ عَلَيْهَا دُوَلٌ قَبْلَكَ، مِنْ عَدْلٍ وَجَوْرٍ، وَأَنَّ النَّاسَ يَنْظُرُونَ مِنْ أُمُورِكَ فِي مِثْلِ مَا كُنْتَ تَنْظُرُ فِيهِ مِنْ أُمُورِ الْوُلَاةِ قَبْلَكَ، وَيَقُولُونَ‌