ناخالصى‌هاى آن گرفته و خالص از ناخالص شناخته شود. به همين مناسبت در معانى مختلفى به‌كار مى‌رود از جمله آزمايش، فريب دادن، بلا و عذاب و شكنجه نمودن و ناراحت ساختن و در عبارت امام عليه السلام معناى اخير مناسب‌تر است و معناى فريب دادن نيز بعيد نيست و جمع ميان هر دو نيز ممكن است.

البته مفهوم اين سخن اين نيست كه آن‌چنان نماز را سريع بخوانند كه به اركان نماز و واجبات آن صدمه بزند و يا بر اثر سرعت و شتاب، ضعيفان نتوانند خود را به ركوع و سجود و قيام و قعود نماز برسانند كه در روايات به آن هم اشاره شده از جمله در عهد نامه مالك اشتر آمده است كه قبل از اين دستور فرمود:

«فَلَا تَكُونَنَّ مُنَفِّراً وَلَا مُضَيِّعاً؛

نه آن‌گونه نماز را طولانى كن كه مايه فرار مردم شود و نه آن‌طور سريع بخوان كه باعث ضايع شدن نماز گردد». آرى در هر چيز رعايت اعتدال لازم است.

اين نكته نيز قابل توجّه است كه اين دستور گرچه در مورد خصوص نماز وارد شده؛ ولى مى‌توان مفهوم آن را به ساير عبادات، بلكه تمام برنامه‌هاى اجتماعى گسترش داد كه بايد برنامه‌هاى اسلامى در تمام زمينه‌هاى عبادى، اجتماعى، سياسى و اخلاقى آن‌گونه پياده شود كه نه بار مردم را سنگين كند و مايه فرار آنها از دين شود و نه آن‌چنان باشد كه بر اثر شتاب‌زدگى بى‌محتوا گردد.

همچنين شايسته است خطباى محترم ائمه جمعه و همچنين گردانندگان مجالس دعا و توسل و عزادارى اين اصل را به‌كار بندند؛ نه چنان خطبه‌ها و منابر و ادعيه و عزادارى‌ها با سرعت انجام گيرد كه روح آن گرفته شود و نه آن‌چنان با تأخير كه باعث خستگى و بيزارى گردد.

نكته انجام نمازهاى پنجگانه در سه وقت‌

مى‌دانيم در عصر رسول خدا صلى الله عليه و آله و همچنين در اعصار معصومان عليهم السلام نمازها