مى‌كنند تا ببينند در كدامين قسمت نظم به هم خورده است.

در مسائل فلكى گاه مى‌بينيم منجمان خسوف كامل را در فلان ساعت و فلان دقيقه و در فلان نقطه روى زمين از مدت‌ها قبل پيش‌بينى مى‌كنند و گروه عظيمى در آن لحظه و در همان نقطه براى رصد كردن خورشيد در حال كسوف جمع مى‌شوند. اگر نظم دقيق حاكم نبود چگونه اين پيش‌بينى ممكن بود. آنها مى‌گويند حتى براى هزاران سال بعد هم مى‌توانيم پديده‌هاى فلكى را پيش‌بينى كنيم.

حال اگر انسان بخواهد در روابط اجتماعى راه بى‌نظمى را پيش گيرد، به يقين وصله‌اى ناهمرنگ در جهان هستى خواهد بود و چنين امر استثنايى و ناهماهنگ با آفرينش محكوم بر فناست.

اما صلاح ذات‌البين كه امام عليه السلام از پيغمبر اكرم صلى الله عليه و آله نقل فرموده كه از نماز و روزه هم بالاتر است دليل روشنى دارد، زيرا اگر مسأله اصلاح در ميان دوستان و رفع كدورت‌ها و زدودن دشمنى‌ها و تبديل آن به صميميت و دوستى نباشد منجر به تشتت و تزلزل ميان آنها مى‌شود و به تعبير قرآن به فشل و سستى مى‌انجامد.

به همين دليل اصلاح ذات البين از برترين عبادت‌ها شمرده شده حتى در روايتى به منزله «جهاد فى سبيل اللَّه» عنوان گرديده كه‌

«جَعَلَ النَّبِىُّ صلى الله عليه و آله اجْرَ المُصْلح بَيْنَ النَّاسِ كَاجْرِ المُجاهِدِ عِنْدَ النّاسِ؛

پيغمبر اكرم صلى الله عليه و آله پاداش كسى را كه در ميان مردم صلح و صفا برقرار سازد، همچون كسى كه در راه خدا جهاد مى‌كند، قرار داد». [1]

بى شك جهاد موجب عزّت اسلام است و كسى كه ميان مردم تفاهم ايجاد مى‌كند و جامعه اسلامى را به وحدت و اتّحاد سوق مى‌دهد كار او هم موجب‌

[1]. تفسير ثعلبى، ج 9، ص 80.