در حالات «شيخ ابو سعيد» از صوفيان معروف آمده است كه در جوانى شب‌ها پس از آنكه اهل خانه به خواب مى‌رفتند آهسته برمى‌خاست و به مسجد مى‌آمد. در گوشه مسجد چاه آبى بود. طنابى را به وسط چوبى بسته و سر ديگر طناب را به پاى خود مى‌بست سپس چوب را روى دهانه چاه مى‌گذاشت و خود را تا نزديكى طلوع صبح در چاه معلق مى‌ساخت و قرآن مى‌خواند. [1]

درباره «ابوبكر شبلى» آمده است: در آغازى كه مشغول به رياضت شد سال‌هاى دراز، شب‌ها نمك در چشم مى‌پاشيد تا به خواب نرود. [2] و امثال اين كارها كه در آثار صوفيه فراوان است.

اين‌گونه رياضت‌هاى خطرناك و آنچه مايه رسوايى و آبروريزى است از نظر اسلام نامشروع است و بايد به شدت از آن پرهيز كرد. در ميان مرتاضان هند و بعضى از صوفيه، اين گونه رياضت‌هاى نامشروع ديده مى‌شود كه اسلام با آن موافق نيست. بهترين رياضت، پرهيز از هرگونه گناه و سپس بعضى از مشتهيات نفسانى از مباحات است كه در زندگانى پيغمبر اكرم صلى الله عليه و آله و ائمه هدى عليهم السلام و اصحاب و ياران آنها ديده مى‌شود كه گاه لباس خشن مى‌پوشيدند و به غذاهاى بسيار ساده قناعت مى‌كردند، مقدار قابل ملاحظه‌اى از شب را بيدار مى‌ماندند و به عبادت پرودگار مى‌پرداختند و اين رياضت‌ها نورى بر نورانيّت آنها مى‌افزود.

در خطبه 209 نهج‌البلاغه داستان افراط و تفريط دو برادر به نام علاء بن زياد و عاصم بن زياد را خوانديم كه يكى بسيار زندگى مرفهى داشت و ديگرى به كلى دست از كار كشيده و در گوشه‌اى از خانه مشغول عبادت بود و امام عليه السلام به‌

[1]. تاريخ تصوف دكتر غنى، ص 361.

[2]. تذكرة الاولياء، ج 2، ص 164.