نام کتاب : پيام امام امير المومنين(ع) نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 10 صفحه : 230
بىاعتنايى به دنيا و زرق و برق آن مىفرمايد: «به خدا سوگند- سوگندى كه تنها
مشيت خدا را از آن استثنا مىكنم- آنچنان نفس خويش را به رياضت وا مىدارم كه
هرگاه به يك قرص نان دست يابد به آن دلخوش شود و به نمك به عنوان خورش قناعت كند و
آنقدر از چشمهايم اشك مىريزم كه (سرانجام) همچون چشمهاى شود كه تمام آب خود را
بيرون ريخته باشد»؛
امام عليه السلام در اينجا در مرحله اوّل سوگند ياد مىكند تا جدّى بودن اين
مطلب را كاملًا آشكار سازد. و در مرحله دوم انشاءاللَّه مىگويد تا ادب خود را در
پيشگاه خدا ظاهر سازد همانگونه كه مولايش پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله به اين
امر مأمور بود؛ آنجا كه خداوند به او دستور مىدهد: « «وَلا تَقُولَنَّ لِشَيْءٍ إِنِّى فاعِلٌ ذلِكَ غَداً*
إِلَّا أَنْ يَشاءَ اللَّه»؛ و هرگز در
مورد كارى نگو: من فردا آن را انجام مىدهم؛ مگر اينكه (بگويى
[1]. «أيْمُ اللَّه» به معناى «به خدا
سوگند» است و گفته شده كه در اصل از «أيْمُن» جمع يمين به معناى قسم گرفتهشده و
الف آن الف وصل است كه گاه مفتوح و گاه مكسور خوانده مىشود سپس نون را حذف
كردهاند و «ايم اللَّه» شده است و گاه ياء را نيز حذف مىكنند و «امُ اللَّه»
مىگويند و به هر حال با توجّه به اينكه ريشه اصلى آن جمع است، دلالت بر قَسَم
مؤكّد دارد.
[2]. «رِياضَة» در اصل به معناى رام
كردن با تربيت است و به همين جهت به ورزشهاى جسمانىو پرورشهاى روحانى از طرق
مختلف اطلاق مىشود و اگر به باغ روضه گفته مىشود از اين روست كه زمين را با
برنامه منظمى پرورش دادهاند و خرم و سرسبز ساختهاند.
[3]. «تَهشُّ» از ريشه «هَشاشَه» بر
وزن «حواله» گرفته شده كه به معناى خوشحالى و تبسم كردن است.
[4]. «مَأدُوماً» از ريشه «إدام» به
معناى نان خورش (چيزى كه با نان مىخورند) گرفته شده، بنابراين مأدومچيزى است كه
آن را به صورت نان خورش در آورده باشند.
[5]. «مُقْلَة» به تمام كره چشم اطلاق
مىشود و گاه به مردمك چشم نيز گفته مىشود.
[6]. «نَضَب» از ريشه «نُضوب» در اصل
به معناى فرو رفتن آب در زمين و خشكيدن چاه يا چشمه است و اين واژه گاه در مورد
چشم نيز بهكار مىرود هنگامى كه اشك آن تمام شود.
[7]. «مَعِين» از ريشه «مَعْن» بر وزن
«طعن» به معناى جارى شدن آب است و «ماء معين» به آب جارى گفته مىشود سپس در مورد
جريان اشك از چشمها بهكار رفته است.
نام کتاب : پيام امام امير المومنين(ع) نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 10 صفحه : 230