نباشد و به حال خود رها شود و سوم اينكه هدف، بازى و سرگرمى باشد و چهارم اينكه عامل ضلالت و گمراهى ديگران شود و پنجم اينكه خودش در وادى سرگردانى گام بگذارد. هنگامى كه اين امور نفى شد، نتيجه گرفته مى‌شود كه انسان براى هدفى عالى آفريده شده كه آن چيزى جز قرب به خدا و تكامل فضايل انسانى نيست و به يقين اگر آفرينش اين عالم و اين همه نعمت‌ها و مواهب الهى هدفى جز اين داشته باشد لغو و بر خلاف حكمت است و خداوند حكيم هرگز اين اهداف بى‌ارزش و باطل را كه با حكمت او سازگار نيست مورد توجّه قرار نمى‌دهد.

اين سخنان مولا در واقع برگرفته از آيات قرآن مجيد است آنجا كه مى‌فرمايد:

« «أَيَحْسَبُ الْإِنْسانُ أَنْ يُتْرَكَ سُدًى* أَ لَمْ يَكُ نُطْفَةً مِّنْ مَّنِيٍّ يُمْنَى‌* ثُمَّ كانَ عَلَقَةً فَخَلَقَ فَسَوَّى‌* فَجَعَلَ مِنْهُ الزَّوْجَيْنِ الذَّكَرَ وَالْأُنْثَى‌»؛ آيا انسان گمان مى‌كند بى‌هدف رها مى‌شود* آيا او نطفه‌اى از منى كه در رحم ريخته مى‌شود نبود؟!* سپس به صورت خون بسته درآمد، و خداوند او را آفريد و موزون ساخت* و از آن، دو زوجِ مرد و زن آفريد». [1]

بديهى است خدايى كه اين مراحل خلقت را با اين همه شگفتى‌ها براى انسان قرار داده هدفى بزرگ از آن داشته است.

در جاى ديگر مى‌فرمايد: « «أَفَحَسِبْتُمْ أَنَّمَا خَلَقْناكُمْ عَبَثاً وَأَنَّكُمْ إِلَيْنا لا تُرْجَعُونَ»؛ آيا گمان كرديد شما را بيهوده آفريده‌ايم، و به سوى ما باز گردانده نمى‌شويد». [2]

سپس امام عليه السلام به بيان نكته سوم در ارتباط با سخنان سابقش مى‌پردازد و به اصطلاح به اشكال مقدّرى پاسخ مى‌گويد و مى‌فرمايد: «گويا مى‌بينم گوينده‌اى از

[1]. قيامت، آيه 36-/ 39.

[2]. مومنون، آيه 115.