شرح و تفسير خود و مردم را به هلاكت نيفكن!

آنچه را مرحوم سيّد رضى در اينجا آورده بخشى از نامه‌اى است كه امام عليه السلام به معاويه مى‌نويسد و در آغاز آن- طبق نقل مورخ معروف مدائنى- او را نصيحت مى‌كند كه فريب دنياى زودگذر را نخورد، تقوا را پيشه كند و بداند خداوند در كمين‌گاه ظالمان است، دنيا به زودى به او پشت مى‌كند و وضع فعلى او مايه حسرتش خواهد شد، مراقب باشد كه در سنين بالاى عمر است و به پايان زندگيش نزديك مى‌شود. كارى كند كه وبال او در قيامت نشود.

آن‌گاه به سراغ اين مطلب مى‌رود كه او افزون بر گمراه كردن خويش، مسئوليت گمراهى گروهى را نيز بر دوش مى‌كشد. همان‌گونه كه سيّد رضى آورده، حضرت در ابتدا مى‌فرمايد: « (اى معاويه) گروه بسيارى از مردم را به هلاكت افكندى و با گمراهى خويش آنها را فريفتى و در امواج درياى (فتنه و فسادِ) خود انداختى به گونه‌اى كه تاريكى‌ها آنها را فرا گرفت و امواج شبهات آنان را به تلاطم افكند»؛

(وَأَرْدَيْتَ‌ [1] جِيلًا [2] مِنَ النَّاسِ كَثِيراً؛ خَدَعْتَهُمْ بِغَيِّكَ،

وَأَلْقَيْتَهُمْ فِي مَوْجِ بَحْرِكَ، تَغْشَاهُمُ الظُّلُمَاتُ، وَتَتَلَاطَمُ بِهِمُ الشُّبُهَاتُ).

اشاره به اينكه او گناه گروه عظيمى را كه فريب داده بر دوش مى‌كشد و بايد در قيامت پاسخگوى آن باشد.

تعبير به‌

«مَوْجِ بحر»

تعبير لطيفى است كه حوادث بحرانى معمولًا به آن تشبيه مى‌شود؛ حوادثى كه مقاومت در مقابل آن بسيار سخت و سنگين است، زيرا امواج كوه‌پيكر دريا انسان‌ها را همچون پر كاه با خود مى‌برد و گاه به زير آب مى‌كشد و همه جا در نظرشان تاريك و ظلمانى مى‌شود.

[1]. «ارديت» از ريشه «ارداء» به معناى هلاك كردن است.

[2]. «جيل» به معناى گروه و صنف و جمعيّت و نسل است.