مشكلات زندگى ساحل دريا را داشت، مخصوصا سرزمينهايى همانند «بصره» كه شط بزرگى از كنار آن گذشته و به دريا مى‌ريزد و در معرض جزر و مدّ سنگين است، بحثى نيست، امّا اين كه چگونه از آسمان دور است، جمعى از شارحان «نهج البلاغه» گفته‌اند: «علماى نجوم» مطابق رصدهايى كه كرده‌اند ثابت نموده‌اند كه دورترين منطقه آباد زمين از آسمان قريه‌اى است نزديك بصره به نام «ابلّه».

ولى از نظر دانشمندان امروز ظاهرا اين سخن قابل قبول نيست، چون زمين «بصره» مانند تمام بندرهاى جهان تقريبا همسطح آب درياست و مى‌دانيم آب درياهاى جهان كه متصل به يكديگر است در يك سطح قرار دارد، در حالى كه مناطق زيادى در روى زمين وجود دارد كه از سطح دريا بسيار پايين‌تر است، ولى اين احتمال وجود دارد كه منظور مقايسه با تمام مناطق روى زمين نيست، بلكه مقايسه با ساير شهرهاى اسلامى آباد و معروف آن زمان است.

در جمله سوّم و چهارم مى‌فرمايد: «عقلهايتان سبك و افكارتان سفيهانه است!» (خفّت عقولكم، و سفهت حلومكم).

دليل روشن اين گفتار امام همان است كه در خطبه‌هاى قبل آمد كه به آسانى تسليم هوسهاى «طلحه» و «زبير» شدند و براى حفظ «شتر عايشه» هزاران كشته دادند و سرانجام با شكست و رسوايى تسليم شدند و از كار خود پشيمان گشتند.

در اين كه ميان «عقول» كه جمع «عقل» است و «حلوم» كه جمع «حلم» است چه تفاوتى مى‌باشد از مفردات راغب چنين استفاده مى‌شود كه «حلم و حلم» از آثار «عقل» است، به تعبير ديگر: «عقل» همان نيروى ادراك انسان مى‌باشد و فكر و خويشتن‌دارى و انديشه در انجام كارها از نتايج آن محسوب مى‌شود و مردم «بصره» چون عقلهاى سبكى داشتند طبعا افكارشان سست بود و در برابر تبليغات سوء هوسبازان به سرعت تحريك مى‌شدند.

به همين دليل در جمله پنجم و ششم و هفتم، امام مى‌فرمايد: «از اين جهت‌