شما هدف خوبى براى تيراندازان هستيد و لقمه چربى براى مفتخواران و شكار خوبى براى صيادان و درندگان!» (فانتم غرض‌ [1] لنابل‌ [2]، و اكلة لاكل، و فريسة [3] لصائل‌ [4]).

بديهى است افراد ساده‌لوح و سبك مغز به آسانى در دام صيّادان دين و ايمان و تشنگان مال و مقام و هوسبازان سياسى گرفتار مى‌شوند، به همين جهت بهترين چيزى كه مى‌تواند جوامع انسانى را در برابر اين مكّاران بيمه كند، بالا بردن سطح افكار عموم و آگاه ساختن مردم از مسائل مختلف اجتماعى و سياسى است، همان چيزى كه اسلام روى آن تأكيد دارد و يكى از فلسفه‌هاى مهم خطبه‌هاى «نماز جمعه» دادن آگاهى مستمر در اين زمينه است.

مردم بصره اگر كمى در كار خود مى‌انديشيدند و از شرايط زمان و مكان آگاهى داشتند، هرگز بازيچه دست امثال «طلحه و زبير» نمى‌شدند كه پيمان بيعت خويش را با امام خود بشكنند و بر ضدّ او قيام كنند و آن همه كشته بدهند و سرانجام آن شكست و رسوايى باشد.

در اين كه ميان جمله‌هاى سه گانه «فانتم غرض لنابل‌، شما هدف خوبى براى تيراندازان هستيد»، «و اكلة لاكل‌، و لقمه چربى براى خورندگان»، «و فريسة لصائل‌،

[1] «غرض» به معنى هدفى است كه به هنگام تيراندازى آن را نشانه‌گيرى مى‌كنند. سپس به هر گونه هدفى اطلاق شده است. براى اين واژه معانى متعدّد ديگرى مانند ملالت و اشتياق نيز ذكر شده است.

[2] «نابل» از ماده «نبل» به معنى تيرانداز است.

[3] «فريسة» از ماده «فرس» (بر وزن فرض) در اصل به معنى كوبيدن است و از آن جا كه حيوان درنده شكار خود را مى‌كوبد و بر زمين مى‌اندازد اين واژه بر كار او اطلاق شده، و به «صيد» «فريسة» گفته مى‌شود و اسب را از آن جهت فرس (بر وزن قفس) گفته‌اند كه با پاهاى خود زمين را مى‌كوبد و راه مى‌رود. (اقتباس از مقاييس اللغة)

[4] «صائل» از ماده «صول و صولة» به معنى حمله كردن و قهر و غلبه نمودن است.