است، پيامبر گرامى اسلام صلى الله عليه و آله مى‌فرمايد: «ايَّاكُمْ وَ الْكِذْبَ فَانَّ الْكِذْبَ يَهْدى‌ الَى الْفُجُورِ وَ انَّ الْفُجُورَ يَهْدِى الَى النّارِ؛ از دروغ بپرهيز چرا كه دروغ به فجور دعوت مى‌كند، و فجور به آتش دوزخ». [1]

7- دروغ با عقل سازگار نيست، همان گونه كه در حديثى از امام كاظم عليه السلام مى‌خوانيم: «انَّ الْعاقِلَ لايَكْذِبُ وَ انْ كانَ فِيهِ هَواهُ؛ انسان عاقل دروغ نمى‌گويد هر چند به آن تمايل داشته باشد». [2]

8- دروغ فرشتگان رحمت را از انسان دور مى‌كند، در حديثى از پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله مى‌خوانيم: «اذا كَذِبَ الْعَبْدُ كِذْبَةً تَباعَدَ الْمَلَكُ مِنْهُ مَسيرةَ ميلٍ مِنْ نَتِنِ ماجاءَبِهِ؛ هنگامى كه يكى از بندگان دروغى بگويد فرشته به خاطر بوى تعفّن كه از آن دروغ بر مى‌خيزد به اندازه يك ميل از او دور مى‌شود» [3] (ميل از يك كيلومتر بيشتر و از دو كيلومتر كمتر است).

9- دروغ دريچه‌اى به سوى نفاق است، پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله مى‌فرمايد: «انَّ الْكِذْبَ بابٌ مِنْ ابْوابِ النِّفاقِ؛ دروغ درى از درهاى نفاق است». [4]

زيرا انسان دروغگو خود را در چهره راستگو قرار مى‌دهد در حالى كه باطنش غير از آن است، اين دوگانگى ظاهر و باطن نوعى و نفاق، و دروغ يكى از كارهاى شايع منافقان است.

10- دروغ‌گو اعتماد مردم را از دست مى‌دهد، چنان كه در يكى از كلمات اميرمؤمنان على عليه السلام مى‌خوانيم: «مَنْ عُرِفَ بِالْكِذْبِ قَلّتِ الثِّقَةُ بِهِ؛ كسى كه به دروغ‌گويى شناخته شود، اعتماد مردم به او كم مى‌شود». [5]

و نقطه مقابل اين معنى نيز در كلمات آن بزرگوار آمده كه فرمود: «مَنْ تَجَنَّبَ الْكِذْبَ صُدِّقَتْ أَقْوالُهُ؛ كسى كه از دروغ بپرهيزد سخنانش پذيرفته مى‌شود». [6]

11- اين بحث دامنه دار را با حديث ديگرى كه در كلمات قصار اميرمؤمنان على عليه السلام آمده است و مردم را از دوستى با دروغگويان بر حذر داشته پايان مى‌دهيم.

فرمود: «وَ ايَّاكَ وَ مَصادَقَةَ الْكَذَّابِ فَانَّهُ كَالسَّرَابِ يُقَرِّبُ عَلَيْكَ الْبَعِيدَ وَ يُبَعِّدُ عَلَيْكَ‌

[1]. كنز العمال، حديث 8219.

[2]. بحارالانوار، جلد 75، صفحه 305.

[3]. شرح نهج البلاغه ابى ابى الحديد، جلد 6، صفحه 357.

[4]. كنزالعمال، حديث 8212.

[5]. شرح غرر، جلد 5، صفحه 390.

[6]. همان مدرك، صفحه 461.