هشدارى جدّى به مشركان‌

«بَراءَةٌ مِنَ اللَّهِ وَ رَسُولِهِ إِلَى الَّذِينَ عاهَدْتُمْ مِنَ الْمُشْرِكِينَ‌؛ اين، اعلام بيزارى از سوى خدا و پيامبر او، به كسانى از مشركان است كه با آن‌ها عهد بسته‌ايد!»- پيمان بين مسلمانان و مشركانى كه پيمانشان مدّت ندارد از اين ساعت لغو و كأن لم يكن تلقّى مى‌گردد.

«فَسِيحُوا فِي الْأَرْضِ أَرْبَعَةَ أَشْهُرٍ وَ اعْلَمُوا أَنَّكُمْ غَيْرُ مُعْجِزِي اللَّهِ وَ أَنَّ اللَّهَ مُخْزِي الْكافِرِينَ‌؛ با اين حال (كه پيمان شما با رسول خدا لغو شده است) چهار ماه مهلت داريد كه آزادانه در زمين سير كنيد و هر جا كه مى‌خواهيد برويد و بينديشيد، و بدانيد كه شما نمى‌توانيد خدا را ناتوان سازيد، (و از قدرت او فرار كنيد، و بدانيد) خداوند خوار كننده كافران است.»

سؤال: چرا پيامبر پيمان‌هايش را با مشركان نقض كرد؟ آيا اين نقضِ پيمان، شامل تمام پيمان‌هاى حضرت مى‌شد؟

پاسخ: از آيات بعد استفاده مى‌شود كه مسأله لغو پيمان‌ها تنها در مورد پيمان‌هايى بود كه مدّت خاصّى نداشته، يا مدّت آن به سر رسيده است، و همچنين پيمان‌هايى كه مدّت آن به إتمام نرسيده، ولى مشركان پيمان‌شكنى كرده بودند و به دشمنان اسلام و مسلمين در جنگ أحزاب و مانند آن كمك كرده بودند، امّا پيمان‌هايى كه مدّت آن به پايان نرسيده بود، و صاحبان آن تخلّفى نكرده بودند و به يارى دشمنان اسلام نشتافته بودند، چنين پيمان‌هايى بر قوّت خود باقى بود و تا پايان يافتن مدّتش مورد احترام پيامبر اسلام صلى الله عليه و آله و سلم و مسلمانان بود، همان‌گونه كه در آيه چهارم سوره توبه اين نوع پيمان‌ها استثناء شده است؛ زيرا عهد و پيمان از نظر اسلام، هر چند با دشمن بسته شود، محترم است و اگر مصلحتى ايجاب كند كه مسلمانان با كفّار عهد و پيمانى داشته باشند، بايد آن را محترم بشمارند و بر طبق آن عمل كنند.

«وَ أَذانٌ مِنَ اللَّهِ وَ رَسُولِهِ إِلَى النَّاسِ يَوْمَ الْحَجِّ الْأَكْبَرِ؛ و اين، اعلامى از ناحيه خدا و پيامبرش به عموم مردم در روز «حجّ اكبر» است». در مورد «حجّ اكبر» تفسيرهاى مختلفى ذكر شده است، ولى بهترين تفسير اين است كه منظور از حجّ اكبر همان «حجّ تمتّع» است كه وقوف در «عرفات» و «مشعر الحرام» و «منى» و «قربانى» و