خوابيدنش در بستر پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم افتخارى براى او محسوب نمى‌شود و اگر نمى‌دانست، اين كار افتخار بزرگى است، ولى مشكل ديگرى دارد و آن اين كه: امامان علم غيب دارند، چطور آن حضرت از عاقبت اين كار اطّلاع نداشته است؟

پاسخ: مطابق تحقيقات دانشمندان بزرگ و تصريح برخى از روايات، علوم أئمّه عليهم السلام نسبت به غيب و آينده، علوم ارادى بوده است؛ يعنى هر چه را اراده مى‌كردند مى‌دانستند و آنچه را اراده نمى‌كردند نمى‌دانستند. [1] ممكن است در اين حادثه اراده‌اى براى دانستن عاقبت كار نداشته است، بدين جهت احتمال خطر در ذهن حضرت بوده و در عين حال حاضر به اين فداكارى و ايثار بزرگ شده است، بنابراين حادثه فوق افتخارى بس بزرگ براى آن حضرت بوده و منافاتى با علم غيب ائمّه عليهم السلام ندارد. توجّه به اين نكته، بسيارى از شبهات و اشكالات و سؤالاتى كه پيرامون علم غيب ائمّه عليهم السلام مطرح است را حل مى‌كند.

سؤال: شما گفتيد: «على عليه السلام طبق علم ارادى، اراده نكرد كه بداند سرنوشتش چه مى‌شود؛ بنابراين، احتمال خطر براى آن حضرت وجود داشته است. بدين جهت خوابيدن آن حضرت در بستر پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم فضيلت بزرگى براى ايشان محسوب مى‌شود» در حالى كه طبق آنچه در برخى روايات آمده: «آن حضرت اطّلاع داشت كه در اين حادثه صدمه‌اى به او نمى‌رسد و طبق اين حديث پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله و سلم سلامتى ايشان را تضمين فرمودند.» [2] بنابراين، چگونه آيه ليلة المبيت فضيلتى براى آن حضرت محسوب مى‌شود؟

پاسخ: مى‌توان از اين اشكال به دو صورت پاسخ گفت:

الف: اين حديث مرسله است و سندى ندارد. مرحوم علّامه امينى اين حديث را به صورت مرسل از تفسير ثعلبى نقل كرده است‌ [3] و چون سندى ندارد نمى‌توان‌

[1] شرح اين مسأله را در كتاب پيام قرآن، جلد 7، صفحه 249 به بعد مطالعه فرماييد.

[2] شرح نهج البلاغه ابن أبي الحديد، جلد 13، صفحه 262.

[3] الغدير، جلد 2، صفحه 48.