تفسير آيه مودّت در سايه روايات‌

در شرح و تفسير اين آيه شريفه نيز روايات مختلفى از شيعه و سنّى وجود دارد، كه به ذكر چند نمونه آن قناعت مى‌كنيم:

1- «احمد»، از بزرگان اهل سنّت، در كتابش‌ «فضائل الصّحابة» از سعيد بن جبير، و او از عامر، روايت زير را نقل كرده است:

لَمَّا نَزَلَتْ‌ «قُلْ لا أَسْئَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْراً إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبى‌» قالُوا: يا رَسُولَ اللَّهِ! مَنْ قَرابَتُكَ؟ مَنْ هؤُلاءُ الَّذينَ وَجَبَتْ عَلَيْنا مَوَدَّتُهُمْ؟ قالَ:

عَلِىٌّ وَ فاطِمَةُ وَ ابْناهُما، و قالَها ثَلاثاً [1]

هنگامى كه آيه مودّت بر پيامبر صلى الله عليه و آله نازل شد، مردم از آن حضرت پرسيدند:

منظور از اقوام و نزديكان شما، كه در اين آيه آمده و مودّت آنها بر ما واجب شده، چه كسانى هستند؟ پيامبر صلى الله عليه و آله فرمود: منظور على و فاطمه و حسن و حسين هستند. و اين جمله را سه بار تكرار كرد.

از اين روايت زيبا چند نكته مهم استفاده مى‌شود:

اوّل: روايت فوق تصريح مى‌كند كه منظور از قربى‌ اهل بيت پيامبر صلى الله عليه و آله است؛ نه خود پيامبر صلى الله عليه و آله و نه اقرباى مسلمانان و نه مطلق كارهاى نيك و قربة الى اللَّه.

علاوه بر اين كه قربى‌ شامل تمام نزديكان پيامبر صلى الله عليه و آله نيز نيست؛ بلكه شامل اشخاص خاصّ و معدودى است كه نام آنها ذكر شد.

دوم: برداشتى كه در نكته اوّل ذكر شد در ذهن اصحاب پيامبر هم بوده است بدين جهت آنان به سراغ احتمالاتى كه برخى دانشمندان اهل سنّت مطرح كرده‌اند نرفتند، بلكه مستقيماً مسأله مودّت و محبّت نزديكان پيامبر صلى الله عليه و آله را فهميده و مطرح كردند و اين را نيز فهميده بودند كه تمام اقوام پيامبر مورد نظر آيه نيست، بدين جهت از پيامبر صلى الله عليه و آله مى‌خواهند كه آنها را مشخّص كند.

سوم: اصحاب پيامبر صلى الله عليه و آله از آيه مودّت وجوب محبّت و مودّت «قربى» را

[1] احقاق الحق، جلد 3، صفحه 2. اين روايت در الدّرّ المنثور، جلد 6، صفحه 7، نيز نقل شده است.