موسى عليه السلام، اژدها شدن عصا و يد بيضاست. در زمانى كه مردمْ بيش از هر زمان ديگرى به درمان دردهايشان نياز دارند، بزرگ‌ترين ابزار تبليغاتى حضرت عيسى عليه السلام، درمان بيماران غير قابل علاج و زنده كردن مردگان است؛ و در عصرى كه سخنْ بيشترين تأثيرگذارى فرهنگى را به جا مى‌گذارد، بزرگ‌ترين ابزار تبليغاتى پيامبر اسلام، قرآن است كه معجزه‌اى كلامى است.[1]

برنامه‌ريزان و برنامه‌سازان تبليغات اسلامى در عصر حاضر نيز بايد متناسب با مقتضيات زمان و در حدّ امكان، از ابزارهاى تبليغاتى برتر براى سازندگى جامعه استفاده كنند. يك روز، سخنرانى و كتاب و مسجد و منبر، حرف اول را در تبليغات مى‌زد. امروز، بالاترين تأثيرگذارى تبليغات، بخصوص بر روى نسل جوان، از طريق صدا و سيما، تئاتر، سينما، روزنامه، مجلّه و اخيرا اينترنت است. البته اين بدان معنا نيست كه مسجد و منبر، در تبليغات، بى‌اهمّيت تلقّى شوند؛ بلكه مقصودْ آن است كه برنامه‌ريزى تبليغات اسلامى بايد متناسب با مقتضيات زمان، متحوّل گردد.

همچنين نوگرايى در طرح همان شيوه‌ها و ابزارهاى قديم تبليغات، بر كارآيى و جاذبه آنها خواهد افزود. مثلًا مناظره، يكى از شيوه‌هاى كهن تبليغات است؛ امّا طرح كردن آن در قالب جديد گفتگوى تمدّن‌ها چنان مورد استقبال جامعه جهانى قرار گرفت كه سال 2001 ميلادى، سال «گفتگوى تمدّن‌ها» ناميده شد.[2]

نقش مكان در تبليغات‌

رعايت مقتضيات مكانى، مانند رعايت مقتضيات زمان، براى رسيدن به موفّقيت در تبليغاتْ لازم و ضرورى است. ملاحظه برنامه‌هاى تبليغاتى اسلامى در مساجد، نماز جمعه، و عيدهاى فطر و قربان، برنامه‌هاى تبليغى حج، ابلاغ پيام برائت از مشركان در عرفات‌

[1] ر ك: ص 199، ح 190

[2] ر ك: گفتگوى تمدّن‌ها در قرآن و حديث، تأليف نگارنده