4/ 3

انواع دوستان‌

146. مسند ابن حنبل به نقل از مُعاذ بن جبل: پيامبر خدا فرمود: «در آخِرْ زمان، مردمانى خواهند آمد كه در ظاهر، برادرى مى‌كنند و در پنهانى، دشمنى».

گفته شد: اى پيامبر خدا! چنين چيزى چگونه است؟

فرمود: «به خاطر ميل برخى از آنان به برخى ديگر و ترس برخى از آنان از ديگرى».

147. امام على عليه السلام: دوستان تو سه گروه‌اند و دشمنان تو نيز سه گروه. دوستان تو عبارت‌اند از: دوست تو، دوستِ دوست تو، و دشمنِ دشمن تو. و دشمنان تو عبارت‌اند از: دشمن تو، دشمنِ دوست تو، و دوست دشمن تو.

148. امام باقر عليه السلام: مردى در بصره در حضور امير مؤمنان به پا خاست و گفت: اى امير مؤمنان! درباره برادرى برايمان صحبت كن.

فرمود: «برادران، دو دسته‌اند: برادران مورد اعتماد و برادران ظاهرى. برادران مورد اعتماد، [به منزله‌] دست و بال و خانواده و ثروت هستند.[1] اگر مورد اعتمادِ برادرت هستى، برايش از جان و مال، مايه بگذار و با هر كسى او دوست است، دوست باش و با هر كه دشمن است، دشمن باش، رازها و عيب‌هايش را بپوشان و خوبى‌هايش را آشكار كن. بدان، اى پرسشگر! چنين برادرانى از گوگرد سرخ،[2] ناياب‌ترند.

و امّا دوستان ظاهرى، پس [بدان كه‌] تو لذّت خود را از آنان مى‌برى. پس آن را از آنان مَبُر و بيش از اين، از درونشان مخواه و هر مقدار با تو با گشاده‌رويى و شيرين‌زبانى برخورد كردند، تو نيز چنان كن».

149. امام صادق عليه السلام: برادران، سه گروه‌اند. دسته‌اى از آنان، مانند غذايند كه هميشه‌

[1] اينها كنايه است از اين كه: چنين برادرانى، همانند دست و بال و مال انسان، همواره در اختيار اويند و از او مشكل‌گشايى مى‌كنند. م.

[2] گوگرد سرخ، به‌غايتْ كمياب است( ر. ك: لغت‌نامه دهخدا، ذيل« كبريت احمر»).