چه‌بسا اين فرد از اين كه شما با او قطع رابطه كنيد، استقبال هم كند تا آزادتر دنبال منكرات و كارهاى زشت برود. در اين جا قطع رابطه شما با او، نه تنها اثر تنبيهى ندارد، بلكه اثر تشويقى نيز دارد؛ يعنى او را بيشتر در كار خود آزاد مى‌گذاريد و عملًا او را در كارهاى زشت تشويق مى‌كنيد. در چنين مواردى، اين كار درست نيست. البته مورد ديگرى نيز هست كه نهى از منكر نيست و عنوان ديگرى دارد. شما با خانواده‌اى محشور بوده‌ايد و رابطه دوستى و احياناً خويشاوندى داشته‌ايد. بعد مى‌بينيد اين خانواده فاسد شده است. از اين رو، براى حفظ خود و خانواده‌تان و اين كه عادت زشت آنها به خانواده شما سرايت نكند با آنها قطع رابطه مى‌كنيد؛ زيرا هم نشينى با بيمار، بيمارى مى‌آورد.[1]

2- 3. فشارهاى اجتماعى‌

فشار اجتماعى در اعمال مهار اجتماعى، بايد معطوف به كمترين درجه از همنوايى باشد. در هر نظام ارزشى، ارزش‌ها سلسله‌مراتبى دارند و هنجارها كه جلوه و كاربرد ارزش‌ها هستند، از سلسله مراتب ارزش‌ها پيروى مى‌كنند. با توجّه به سلسله مراتب ارزش‌ها، مى‌توان مشاهده كرد كه برخى اعضاى گروه يا اجتماع، با هنجارهايى همنوايى مى‌كنند كه جلوه سطوح اوّليه ارزش‌هاست، و برخى ديگر با سطوح ميانى سلسله مراتب ارزش‌ها، يا با عالى‌ترين سطح ارزش‌ها همنوايى دارند. ارزش‌هاى اخلاقى و هنجارهاى متناسب با آنها را در نظر بگيريد. عده‌اى داراى عالى‌ترين درجات ايثار، فداكارى، بندگى و توكل به خداوند هستند كه در عملشان عفو، بخشش و تحمل سختى‌ها و مناجات ديده مى‌شود. عده‌اى هم هستند كه از سختى‌ها و كسى كه يكى از حقوق آنها را ضايع كرده، شكايت مى‌كنند. اين گروه به كسى به آسانى قرض نمى‌دهد، ولى به دارايى كسى هم تجاوز نمى‌كند. آنها عبادات واجب را انجام مى‌دهند و قوانين جامعه را مراعات مى‌كنند. هر دو عده ياد شده، همنوا با ارزش‌ها و هنجار هستند و كجروى و انحراف را نمى‌توان به آنان نسبت داد. به زبان دينى، اگر عده‌اى به واجبات عمل و حرام‌ها را ترك كردند، ولى مستحبات را به‌جا نياوردند و فضيلت‌هاى‌

[1]. ر. ك: مطهرى، مرتضى، عنصر امر به معروف و نهى از منكر در نهضت حسينى، ص 74- 76.