جلوگيرى مى‌كند. اصولًا بايد دانست كه همنوايى در مورد همه ارزش‌ها و هنجارها صد در صد نيست.

«بر ارزش‌ها و هنجارها تأكيد ورزيد؛ هر چند تمام آن را رعايت نمى‌كنيد و از زشتى‌ها و نابهنجارى‌ها جلوگيرى كنيد؛ هر چند منع از همه آنها را نپذيرفته باشيد».[1]

جامعه‌شناسان معتقدند اشخاص، به همنوا و كجرو تقسيم نمى‌شوند؛ زيرا هر كس تا حدودى همنوا و به اندازه‌اى كجرو است. به همين دليل، عمل افراد به همنوايى و كجروى متصف مى‌شود.

1- 4. نهادى شدن در نظام اجتماعى‌

در مطالب پيشين، درباره دين و ارتباط آن با فرهنگ سخن گفتيم. دين، مجموعه‌اى از آموزه‌هاست كه از طرف خداوند و از راه وحى به بشر ارائه مى‌گردد و به تناسب حيطه‌هاى سه‌گانه روان انسان (شناخت‌ها، عواطف و اراده، و رفتار) شامل باورها، ارزش‌هاى اخلاقى و احكام رفتارى است. به اين دليل كه فرهنگ نيز چيزى غير از باورها، ارزش‌ها، هنجارها و نمادها نيست، دين و فرهنگ از نظر چيستى، از جنس يكديگرند. به همين دليل گفتيم چون باورها، ارزش‌ها و هنجارهاىِ ارائه شده از سوى وحى (دين)، در مقايسه با تعداد و موضوعات عناصر فرهنگ، شماره كمترى دارد و به قصد جاى گرفتن در فرهنگ جوامع گوناگون ارائه شده است، در صورت پذيرش توسط مردم يك گروه، اجتماع يا جامعه، به پاره فرهنگ، يعنى بخش از فرهنگ آن مردم، تبديل مى‌شود.

پس دين، مجموعه‌اى از عناصر فرهنگى است كه با هدف اشاعه در فرهنگ‌هاى بشرى و تبديل فرهنگ‌هاى بشرى به فرهنگ دينى (داراى عناصر دين و متناسب با دين) ارائه شده است. از اين رو غايت آن، درونى شدن هنجارها، ارزش‌ها و باورهايش در مردم و همنوايى مردم با آن است. گفته‌ايم درونى شدن عناصر فرهنگ و همنوايى اشخاص با فرهنگ،

[1]. ر. ك: حُرّ عاملى، محمّد بن حسن، وسائل الشيعه، ج 16، ص 151، روايت 21217.