مى‌گيرد و اكنون اضافه مى‌كنيم كه شرط لازم براى تداوم و بقا ايده‌ها، تجلى در گروه يا سازمان اجتماعى است.

اگر ايده‌اى وارد جريان تعامل نشود، ايده مشترك ميان اشخاص نخواهد شد و اگر ايده‌اى مشترك ميان اشخاص نباشد، عنصرى از فرهنگ يا خرده‌فرهنگ گروه، اجتماع يا جامعه نخواهد بود. اگر ايده‌اى، عنصرى از خرده‌فرهنگ يا فرهنگ نباشد، از حمايت الزام‌هاى گروهى برخوردار نمى‌شود. اگر ايده‌اى از حمايت الزام‌هاى اجتماعى برخوردار نشود، بر جريان اجتماعى شدن و كنترل اجتماعى سوار نمى‌شود. ايده‌اى كه بر جريان اجتماعى شدن و كنترل اجتماعى سوار نباشد، به نسل بعد و افراد ديگر منتقل نمى‌شود و ايده‌اى كه به نسل بعد و افراد ديگر منتقل نشود، دوام نمى‌يابد. پس اگر ايده‌اى در گروه يا سازمان اجتماعى تجلى نيابد، دوام و بقا نخواهد يافت.

با دقت مى‌توان دريافت كه ايده محورى در تشكيل گروه اجتماعى مؤمنان، اصل توحيد است. چه چيزى بهتر از همه مى‌تواند حافظ ايمان به توحيد و تجلى‌بخش اصل توحيد در جان انسان‌ها باشد؟ بر اساس سخن يادشده، گروه اجتماعى مؤمنان، بهترين حافظ آن است.

روزى رسول خدا صلى الله عليه و آله از يارانش پرسيد: «محكم‌ترين و مورد اعتمادترين دستاويز ايمان چيست؟» گروهى گفتند: خدا و رسولش داناترند. برخى گفتند: نماز. بعضى ديگر گفتند:

زكات. عده‌اى ديگر گفتند: روزه. بعضى ديگر گفتند: حج و عمره، و برخى ديگر گفتند:

جهاد. پس رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود: «اينها باارزش است، ولى مورد اعتمادترين دستاويزِ ايمان نيستند. مورد اعتمادترين دستاويز ايمان، دوستى در راه خدا، دشمنى در راه خدا، يارگيرى و پيوند با دوستان خدا و جدايى و دورى از دشمنان خداست».[1]

نماز، زكات، روزه و حج، مراسم دينى‌اند و مراسم دينى، حامل معانى دينى و نگه‌دارنده آن است. جهاد نيز تلاش براى برطرف ساختن موانع بقاى مؤمنان و گسترش دعوت است.

[1]. ر. ك: حُرّ عاملى، محمّد بن حسن، وسائل الشيعه، ج 16، ص 177، روايت 21284.