اعضاى سازمان روبه‌رو مى‌شود و قابل تنبيه تلقى مى‌گردد.

نكته ديگر اين كه اگر در يك جامعه شهرى پرجمعيت، عضوى به اشخاص ناآشنا در خيابان و پارك اعتراض كند، تأثير اعتراض بر عضو مرتبط و آشناى گروه را ندارد؛ چون نظر رهگذاران، براى شخص جدّى و مهم نيست؛ مگر اين كه اين اعتراض، افكار عمومى را پشت سر خود داشته و مورد حمايت آن باشد.

در روايت، تصريح شده است كه هر كه به سوى زمامدار ستمگرى گام بردارد و او را به رعايت فرامين الهى فرمان دهد و او را موعظه كند و بترساند، همانند پاداش انسان‌ها و جنّيان براى اوست. اين تصريح، از دشوارى اين عمل خبر مى‌دهد.

مرحله ديگر كنترل اجتماعى، اعمال زور است كه از راه ضرب و جرح و حتّى قتل، بايد جلوى تخلف از ارزش‌ها و هنجارها را گرفت. اين كنترل، مهار خشن است و معمولًا در گروه‌هاى داراى پيوستگى و وفاق، عمل نمى‌گردد و به گروه‌ها و سازمان‌هاى ادارى مشكل و بى‌انسجام اختصاص دارد. گروه‌هاى مختلف جامعه در خصوص يكديگر چنين حالتى دارند.

1- 1. شكل‌گيرى گروه يا سازمان اجتماعى بر محور ايده‌ها

گفته شد كه تعامل افراد مى‌تواند گسسته يا پيوسته باشد و چون عمل داراى معناست، عمل دو سويه افزون بر معنادارى، مستلزم تفاهم طرفين است؛ يعنى هر عاملى بايد معناى عمل طرف مقابل را درك كند. اگر طرفين تعامل در معانى عمل‌هاى خود توافق داشته باشند، به حالت اشتراك در معانى عمل مى‌رسند و باورهاى مشترك در جنبه‌هاى هستى‌شناختى، ارزش‌شناختى و زيباشناختى، آنها را به ارزش‌هاى مشترك و هنجارهاى مشترك رهنمون مى‌گردد. چنين تعاملى با تفاهم و توافق بر معناى كه اشتراك باور، ارزش و هنجار را همراه دارد، در طرفينِ تعامل، احساس پيوستگى ايجاد مى‌كند. افرادِ داراى تعامل نسبتاً مستمر و داراى احساس پيوستگى، گروه اجتماعى هستند. در ميان باورهاى مشترك گروه اجتماعى، برخى باورها محورى و در نتيجه اساسى‌اند و برخى عناصر فرهنگى بر گرد باورها و معانى‌