كجروان يا پيروان هنجارهاى اجتماعى نيز عامل تعيين كننده‌اى به شمار مى‌آيد. از كل تماس‌هاى شخص با ديگران، چند درصد آن با كجروان است؟ اگر اين ميزان زياد باشد، مثلًا شصت درصد باشد، فرد، كجروى خواهد كرد.

بنيان اين نظريه- كه به نظريه اثر هم‌نشينى قابل تعبير است و در ادبيات فارسى و متون اسلامى هم نظير آن به وفور ديده مى‌شود- بر اين مطلب استوار است كه انسان به هم‌رنگى با جماعت ميل دارد و اگر او باشد و زندگى در گروه، و گروه هم بر او فشار نياورد، مى‌كوشد با گروه هم‌رنگ شود. از اين‌رو، اين نظريه مى‌گويد با هر كس همنشينى كنى، مثل او خواهى شد. كجروان، هم‌نشين كجرو داشتند و اگر كسى هم‌نشينان كجرو و پيرو آداب اجتماعى داشته باشد، از هر دو تأثير مى‌پذيرد و به نسبت اين كه با كدام يك بيشتر هم‌نشينى كند و شدت تماس با كدام يك بيشتر باشد، بيشتر شبيه او خواهد شد.

1- 4. نظريه انگ (برچسب) زنى‌

اين نظريه ابتدا از سوى هوارد بكر و ادولين لمرت توسعه يافت. اين دانشمندان تحت‌تأثير ديدگاه‌هاى ادوين ساترلند (صاحب نظريه پيوستگى اختلافى) بوده‌اند. تأكيد اين نظريه، بيشتر روى قانون‌گذاران است تا قانون‌شكنان. نظريه برچسب زنى، به شرايط و عوامل بروز كجروى توجّه نكرده، بلكه به علل مبقيه كجروى توجّه دارد. صاحبان اين نظريه معتقدند اگر مردم و پليس، عملى را از دو فرد موقعيت‌دار و فقير ببينند، فرد فقير را با عنوان به زندان، و فرد موقعيت‌دار را با عنوان مريض به روان‌پزشك تحويل مى‌دهند.

كسى كه از سوى پليس مجرم شناخته مى‌شود، طى تشريفات تحقير و مراسم بى‌آبرو كردن، برچسب مجرم را مى‌پذيرد و تلقى جديدى از خود به دست مى‌آورد و از اين پس بر همان اساس عمل مى‌كند. اكنون رفتار او، شكل انحراف ثانويه به خود مى‌گيرد.

در اين جا پيش‌بينى انگ‌زنان درست درمى‌آيد و كج روى براى شخص متهم، عادت مى‌شود. گافمن معتقد است وقتى كسى به عنوان كجرو عمدتاً بيوگرافى‌اش عوض مى‌شود.

آدم‌هاى عادى، عده‌اى را بى‌آبرو مى‌كنند و از خود مى‌رانند و آنان را برچسب كجرو، به‌