3- 3- 3. انطباق‌

دو مكانيسم اصلى اجتماعى شدن، يعنى يادگيرى و درونى كردن ديگرى، تحت‌تأثير عوامل متعدد اجتماعى شدن، فشار محيطهاى تعلق و جاذبه محيطهاى مرجع، در واقع به ايجاد نوعى انطباق شخص با محيط اجتماعى‌اش مى‌انجامند. «انطباق يك شخص با محيط اجتماعى‌اش، به معناى آن است كه اين شخص به حد كافى مدل‌ها، ارزش‌ها و نمادهاى محيط خود را درونى كرده و در ساخت شخصيت خود، يگانگى بخشيده است تا بتواند با اعضاى جمعى كه در آن مشاركت دارد، به راحتى ارتباط برقرار كند و با آنها و در محيطشان كار كند، به نحوى كه بتوان گفت او به اين جماعات تعلق دارد».[1]

بنا بر اين مفهوم روان‌شناسانه تطابق، به مفهوم جامعه‌شناسانه همنوايى، يعنى استاندارد شدن و يكسان شدن رفتار مى‌پيوندد. تطابق اجتماعى، لزوماً به معناى همنوايى اجتماعى نيست. جامعه و فرهنگ هميشه مقدارى حق انتخاب بين ارزش‌هاى مسلط و ارزش‌هاى ثانوى، بين مدل‌هاى ترجيحى و مدل‌هاى پذيرفته شده يا تحمل شده باقى مى‌گذارد.

پيوستگى با هنجارها و ارزش‌ها، مستلزم وجود حاشيه‌اى از تصميم براى عمل كنندگان اجتماعى است. تطابق با يك محيط معيّن، به معناى استفاده از حاشيه آزادى يا خودمختارى است كه اين محيط قبول مى‌نمايد. با وجود اين، بايد اضافه كرد كه اين حاشيه آزادى، در تمامى جوامع يكسان نيست. بعضى جوامع يا جماعات، همنوايى شديد و كامل‌تر در مقايسه با ديگر جوامع مى‌طلبند و در آنها تنوع و كجروى كمتر تحمل مى‌شود. يك تفاوت ميان روستا و شهر بزرگ آن است كه روستا، نوعى همنوايى شديد مى‌طلبد. برعكس، ديگر اجتماعات، مثل محيط شهرى، به ضرورت همنوايى، درجه كم و بيش زيادى از خودمختارى را در رفتارهاى فردى يا جمعى مى‌آميزند.

در واقع اجتماعى شدن جوانان نوعى تعادل كم و بيش دقيق ميان همنوايى و خودمختارى شخصى را مى‌جويد.

[1]. ر. ك: روشه، گى، كنش اجتماعى، مقدمه‌اى بر جامعه‌شناسى عمومى، ص 183.