شخصيت را تحت‌تأثير قرار مى‌دهند كه اين در مورد مؤسسات توليدى، نهضت‌هاى اتحاديه‌اى و احزاب سياسى صدق مى‌كند و در مورد گروه‌هاى سنى همگنى كه اغلب تمايلات جامع‌ترى دارند، كمتر صادق است (اين تقسيم متناظر با تفاوت ويژگى گروه اوّليه و گروه ثانويه است).

دوم آن كه اين طبقه‌بندى، امكان مى‌دهد نشان دهيم كه اجتماعى شدن، لزوماً انتقال فرهنگ از راه بزرگسالان به جوانان نيست. اين انتقال همچنين بين اشخاص هم سن نيز صورت مى‌گيرد. گرچه يافتن مثال براى گروه‌هايى كه اجتماعى كنندگان و اجتماعى شوندگان در آنها در يك رده سنى باشند و هدف اصلى آن هم اجتماعى كردن باشد، محدود است».[1]

3- 3. محيطهاى اجتماعى شدن‌

تا اين جا از مكانيزم‌ها و عوامل اجتماعى شدن سخن گفتيم مع ذلك كافى نيست كه عوامل اساسى اجتماعى شدن را تشخيص دهيم بلكه بايد تأثير آنها را بشناسيم و آنها را در محيطهايى كه بدان تعلق دارند قرار دهيم و محيطهايى را كه تحت‌تأثير آن قرار دارند بشناسيم. در اين جا مفيد است كه ميان محيطهاى تعلق و محيطهاى مرجع فرق بگذاريم.

3- 3- 1. محيط تعلق‌

«محيط تعلق، محيطهاى متفاوتى هستند كه عوامل اجتماعى شدن و اجتماعى شده، از نظر بوم‌شناسى، اقتصادى و جامعه‌شناختى با يكديگر درآميخته‌اند و محيطهايى هستند كه عوامل اجتماعى شدن جزئى از آنها هستند و به طور اخص بدان‌ها تعلق دارند. به يقين خانواده، بهترين نمونه يك عامل اجتماعى شدن است كه در آن اجتماعى شدن به طور فشرده صورت مى‌گيرد. امّا خانواده، به وسيله اسلاف، از طريق خويشاوندى تحت‌تأثير قرار مى‌گيرد.[2]

[1]. ر. ك: روشه، گى، كنش اجتماعى، مقدمه‌اى بر جامعه‌شناسى عمومى، ص 170- 172.

[2]. ر. ك: رفيع‌پور، فرامرز، آناتومى جامعه، ص 352- 357.