نام کتاب : انديشه اجتماعى در روايات امر به معروف و نهى از منكر نویسنده : صديق اورعى، غلامرضا جلد : 1 صفحه : 22
انگيزههاى طبيعى ناميده مىشوند. ولى در مقابل آنها، انگيزههايى مطرحاند كه از طبيعت انسان ناشى نشدهاند، بلكه انسانهاى داراى آن، آن را در جامعه و تحتتأثير فرهنگ خاص خود آموخته و كسب كردهاند. مشاهدات مردمشناسان و مقايسه آنها، يكى از عوامل مهم و مؤثر در توجّه به انگيزههاى اكتسابى بوده است. انگيزه پرخاشگرى، مهمترين موردى است كه روانشناسان درباره اكتسابى بودن آن بحث كردهاند. انگيزه رقابت، يكى ديگر از اين نوع است كه بنديكت آن را شناخته و معرفى كرده است.[1]
با توجّه به بحث انگيزه و ارتباط آن با نياز، و نيز بحث انگيزههاى طبيعى و اكتسابى، بايد به اين نكته رسيد كه نيازها بر دو نوع است؛ نيازهاى طبيعى و نيازهاى اكتسابى، و براى شناخت آنها، بايد همان ملاك به كار رفته در تشخيص انگيزههاى اكتسابى را به كار برد.
نيازى كه در برخى جوامع باشد و در برخى جوامع نباشد، يا در برخى قشرها باشد و در برخى قشرها نباشد، طبيعى نيست و تابع وضع فرهنگ و اجتماع است. تقسيم نيازها به نيازهاى اوّليه و ثانويه پيشتر ذكر شد و معلوم گرديد كه ابزارهاى تأمين نياز اوّليه، موضوع نياز ثانويه است و تحولات آن، تابع وضع فرهنگ و اجتماع و توانايىهاى بشر مىباشد.
پس، از يك بعد مىتوان نياز به آنها را نيازى اكتسابى دانست.
برخى از نويسندگان، از پويايى نيازها و نيازهاى كاذب و مكانيزم ايجاد نياز در جوامع سرمايهدارى سخن گفتهاند كه در واقع، اكتسابى بودن برخى نيازها، زمينه منطقى طرح اين مطالب است.[2] البته برخى مطالبى كه بعداً مطرح خواهد شد، مانند نيازى كه احساس نمىشود و انگيزههاى بدون نياز، ممكن است در مطلب حاضر ايجاد شك كند.
1- 2. طبقهبندى مازلو
آبراهام مازلو، نيازهاى طبيعى را طبقهبندى كرده و بين طبقات نيازها، سلسله مراتب
[1]. ر. ك: بروس، جرالد، تاريخ مردمشناسى، ص 70- 72.