نام کتاب : انديشه اجتماعى در روايات امر به معروف و نهى از منكر نویسنده : صديق اورعى، غلامرضا جلد : 1 صفحه : 20
عدهاى نيز در بحث فلسفه اخلاق، از اين بحث استفاده كرده، و ارزش و ضدارزش (خوبى و بدى) و ارزشمند و ضد آن (خوب و بد) را بر اين مبنا مطرح كردهاند.
مواجهه با امور لذتآور، شوقآفرين است. امر لذيذى كه با آن مواجه مىشويم، مشوّق ناميده مىشود و اگر شخص يا سازمانى ما را با مشوّق روبهرو كند، عمل آن شخص يا سازمان، تشويق ناميده مىشود. برعكس جريان ياد شده، مواجهه با امور رنجآور، موجب رنجش است و امر رنجآورى كه با آن مواجه شدهايم، تنبيه و عمل شخص يا سازمانى كه ما را با تنبيه روبهرو كرده است، تنبيه كردن ناميده مىشود. در هر صورت، تشويق كردن و تنبيه كردن، پاداش دادن به شمار مىآيد. پاداش ممكن است مشوّق، يا رنجدهنده باشد.
يادگيرى، انواعى دارد و عمدهترين انواع آن، بر اساس رفتار و عواقب خوشايند يا ناخوشايند رفتار است؛ زيرا انسان نيازمند و در جستجوى تعادل، كمال و رفع نياز، و انسانى كه در مواجهه با امور برهم زننده تعادل، احساس رنج و در مواجهه با امور تعادلآور احساس لذت مىكند، هر گاه رفتارى انجام دهد يا در وضعيتى قرار گيرد كه با عواقب لذيذ روبهرو گردد و تعادل يابد، اين تجربه را به خاطر مىسپرد و در دفعات بعد نيز آن را تكرار مىكند، و هر گاه رفتار يا وضعيتش موجب عواقب رنجآور گردد، اين تجربه را به خاطر مىسپرد و در مراحل بعد از آن پرهيز مىكند. اين دو امر، همان انگيزشهاى مثبت و منفى بود كه به تفصيل مطرح شد.
در بحث يادگيرى، به تشويق، تقويت مىگويند؛ چون ارائه عواقب لذيذ به عمل، تشويق نام گرفت و گفتيم مشوّقها و تشويق كردن، موجب تكرار عمل مىگردد. پس تشويقها، تقويت كننده عمل مىشود و در دفعات بعد، انگيزه، آن عمل را قوىتر مىسازد.
مراد از تقويت، «هر نوع رويدادى است كه احتمال وقوع رفتار به خصوصى را افزايش مىدهد».[1] تقويت كننده ممكن است مستقيماً خوشايند، يا ابزارى براى رسيدن به امر خوشايند باشد. در صورت اوّل به آن تقويت كننده اوّليه، و در صورت دوم به آن تقويت