مشترك و اقامه ارزش‌هاى مشترك، ارتباط برقرار مى‌كند. ولى در نوع دوم، فرد، افراد بالاى گروه را مى‌پذيرد و هويت و شخصيت خود را در ارتباط با آنان معنا مى‌بخشد و مى‌سازد و مستقيماً در ارتباط با آنها قرار مى‌گيرد.

از اين‌رو در نوع اوّل، رابطه مستقل فرد با گروه، در عين انسجام صد در صد و سازمان‌پذيرى كامل- به علت ايمان قاطع به ضوابط و ارزش‌هاى گروه- و در نتيجه، رسيدن گروه به درجه صد از سازماندارى اجتماعى، ممكن است؛ حال آن كه در گروه نوع دوم، به درجه‌اى كه رابطه فرد با گروه از استقلال فرد برخوردار باشد، سازمان‌پذيرى فرد ناقص است و در نتيجه، سازماندارى اجتماعى و انسجام گروه نيز ناقص خواهد بود. اگر گروهى از اين نوع بخواهد به انسجام و سازماندارى اجتماعى كامل و بدون حتّى يك درجه بى‌سازمانى اجتماعى برسد، بايد رابطه وابسته فرد با گروه برقرار گردد و هويت فرد در گروه منحل شود و فرد، من بودن خود را از دست بدهد و خود را در مجموعه ما تصور كند. در چنين حالتى، پيروى‌هاى كوركورانه و رابطه‌هاى اعضاى قبيله با رئيس قبيله- در فرهنگ قبايلى قديم- تكرار مى‌شود و اثرى از انديشه و نظر مستقل فرد باقى نخواهد ماند. گفتنى است تشكل‌هاى سياسى امروز، يا حزبى است يا سازمانى. در تشكل‌هاى سازمانى، غالباً رابطه عضو سازمان از نوع دوم است و در تشكل‌هاى حزبى، رابطه نوع دوم با درجه ناقص سازماندارى اجتماعى وجود دارد؛ يعنى رابطه مستقل فرد با گروه و داشتن درجه‌اى از آزادى انديشه و رأى، مستلزم نرسيدن سازماندارى اجتماعى گروه به صد درصد است و اين دو امر در تقابل با هم قرار دارند.

نمونه كامل نوع اوّل، جمع ولايت‌مدار مؤمنان مسلمان است كه شناخت آن مى‌تواند دستورالعمل تشكل اسلامى و نيز يك تيپ ايده‌آل- به مفهوم وبرى آن- براى محققان بررسى گروه‌هاى اجتماعى باشد.

5. رابطه مستقيم و غير مستقيم در ولايت مؤمنان‌

علم انسان دو نوع است: علم حضورى و علم حصولى. علم حضورى انسان به خود، از ابتدا