منكر، حكومت عدل است؛ 3. وظيفه حكومت عدل، امر به معروف و نهى از منكر است.

پس قطعيت انحصارى بودنِ وسيله تحقق خوبى‌ها و حذف بدى‌ها به امر به معروف و نهى از منكر، خدشه‌دار نمى‌شود. مى‌توان گفت به يقين هر جا با عدم برقرارى خوبى‌ها يا رواج بدى‌ها روبه‌رو هستيم، آن جا جريان‌هاى اجتماعى كردن و كنترل اجتماعى در خصوص ارزش‌ها و هنجارهاى اسلامى به طور بهينه اعمال نمى‌شود و در هر فرهنگى، انحرافات، معلول اعمال نكردن بهينه جريان‌هاى اجتماعى كردن و كنترل اجتماعى است.

در بخشى از روايت‌[1] چنين آمده است: «خداوند فرمود اشخاص باايمان، بعضى‌شان ولى (هم‌پيمان، هم‌پيوند، متصدى) بعض ديگر هستند و امر به معروف و نهى از منكر مى‌كنند.

خداوند در اين آيه با امر به معروف و نهى از منكر آغاز كرد؛ به دليل علم خداوند به اين كه هر گاه بر رعايت ارزش‌ها و هنجارهاى اسلامى تأكيد شود و از نقض آنها و عمل برخلاف آنها جلوگيرى گردد، يعنى هر گاه اين واجب به جاى آورده شود و برقرار گردد، همه واجبات (مقررات و هنجارهاى الزامى)- سخت و آسانش- برقرار مى‌گردد. اين نتيجه، بدين علت است كه امر به معروف و نهى از منكر، دعوت به اسلام همراه با بازگشت حق به حق‌داران، مخالفت با ستمگران، توزيع درست اموال عمومى، و نيز دريافت ماليات‌هاى اسلامى از مواردش، و مصرف آن در مواردش است.

4- 2. ويژگى‌هاى ساختار اجتماعى- فرهنگى مناسب با رواج‌

با توجّه به روايات، دست‌كم پنج ويژگى براى اعمال جريان اجتماعى كردن و جريان كنترل اجتماعى در مورد ارزش‌ها و هنجارهاى اسلامى به دست مى‌آيد: رهبر نيك‌كردار، عزيز بودن دين خدا، آشكار نبودن همه گناهان، سازش نكردن خوبان با بدكاران، و طمع نكردن دانايان به امكانات حاكمان بدكار.

پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله در خطبه روز غدير فرمود: «امر به معروف و نهى از منكر تحقق نمى‌يابد، مگر با رهبرى بى‌گناه (عادل)».[2]

[1]. ر. ك: حُرّ عاملى، محمّد بن حسن، وسائل الشيعه، ج 16، ص 130، روايت 21160.

[2]. ر. ك: نورى، حسين بن محمّدتقى، مستدرك الوسائل، ج 12، ص 184، روايت 13830.