د.(هُوَ اللّهُ الْخالِقُ البارِئُ المُصَوّرُ...) .[1]

«اوست خداى آفريننده صورتگر».

2. هرگاه در جهان هستى آفريدگارى جز خدا نيست، قهراً انسان و افعال وى، مخلوق خدا بوده است، ديگر انسان در كارهاى خود نقشى نخواهد داشت، و به ديگر سخن: اگر در صحنه هستى، خالق واحدى وجود دارد و براى او در مسأله خلقت، شريك و انبازى نيست طبعاً فعل بشر نيز، مخلوق خدا بوده است و اراده او درباره فعل خويش مؤثر نخواهد بود.

در حقيقت آنچه كه اين گروه را به جبريگرى كشيده است، رعايت يك اصل عظيم از اصول اسلامى است، بنام: «توحيد در خالقيت»، آنان براى حفظ اين اصل، تأثيرگذارى انسان را در افعال خويش منكر شده و تصور كرده اند كه اگر فعل انسان را به خود اونسبت دهيم اصل ياد شده خدشه دار مى شود و مسأله دو خالقى بلكه چند خالقى پيش مى آيد سرانجام براى حفظ اين اصل، خواسته يا ناخواسته يك رشته اصول مسلم اسلامى را منكر شده اند.

1. فطرت و وجدان يكى از حجت هاى الهى است و هر انسانى در وجدان خويش كاملاً مختار و آزاد مى انگارد و مضمون اين بيت را زمزمه مى كند:

اين كه گويى اين كنم يا آن كنم *** اين دليل اختيار است اى اصنم

2 . بعثت پيامبران براى هدايت هاى انسان اصل بارزى است و پيروان همه شرايع اين اصل را پذيرفته اند و اگر مسأله توحيد در خالقيت را به نحوى تفسير كنيم كه نقش انسان درباره افعال خود منتفى گردد، در اين صورت بعثت