انسان تهيدست اين است كه خدايا: صاحب مقامى نبودم تا ستم كنم، مالى نداشتم كه حق آن را نپردازم، روزى من به اندازه كفايت زندگى من بود، درحالى كه افرادى كه مسئوليتى در اجتماع داشته اند، يا ثروتى را اندوخته بودند، حساب طولانى خواهند داشت.[1]

9. به هنگام حساب حجت بر همگان تمام است

انسان برخى از گناهان را به خاطر عدم آگاهى از آن مرتكب مى شود ولى ناآگاهى بر دو نوع است يكى اين كه هيچ گونه احتمال گناه در آن ندهد، اين فرد ممكن است در شرايطى نزد خدا معذور باشد، ديگرى آن كه به هنگام انجام آن به كلى از حكم آن غافل نباشد و احتمال دهد كه ممكن است گناه باشد ولى از فراگيرى وسؤال از افرادِ آگاه به احكام، خوددارى نمايد، در اين صورت نادانى و جهل او عذر به شمار نيامده و به هنگام حساب در قيامت مستحق كيفر خواهد بود.

از امام باقر (عليه السلام) درباره (قُلْ فَللّهِ الْحُجَّةُ الْبالِغَة...) [2] سؤال شد، آن حضرت فرمود: روز قيامت خداوند به فرد گنهكار مى فرمايد: آيا به ناروايى اين عمل آگاه بودى؟ پس اگر بگويد:آرى، به او گفته مى شود: چرا به علم خود عمل نكردى؟ و اگر بگويد: نمى دانستم، به او گفته مى شود:«أَفَلا تَعَلَّمْتَ حَتّى تَعْمَلَ» چرا فرا نگرفتى تا به آن عمل نمايى.

بنابراين در مقام احتجاج اين بنده گنهكار مغلوب مى گردد و اين خدا است كه بر بندگان خود حجت دارد.[3]