منشور جاويد - سبحانى، شیخ جعفر - کتابخانه مدرسه فقاهت

نام کتاب : منشور جاويد نویسنده : سبحانى، شیخ جعفر جلد : 2 صفحه : 96

1. كلينى به سند صحيح از صفوان بن يحيى نقل مى كند كه از ابو الحسن(امام هفتم) سؤال كردم كه اراده را در خدا و در مخلوق براى من تفسير كند، فرمود: «اما اراده در مخلوق امر درونى است كه پس از آن، فعل متحقّق مى شود، امّا اراده خدا فقط احداث (ايجاد) او است، زيرا در خدا نظر و انديشيدن آن گاه قصد و تصميم به يك طرف وجود ندارد، اين صفات از خدا منتفى است وهمگى از صفات مخلوق(انسان) است، اراده خدا ايجاد او است، او مى گويد: «باش» آن هم محقق مى شود، بدون اين كه لفظى دركار باشد و نطقى انجام گيرد و بدون اين كه بينديشد و تفكر كند. اراده او فاقد هر كيفيت و چگونگى است، چون براى خدا كيفيت و چگونگى معقول نيست».[1]

2. حسن بن عبد الرحمان حمانى از امام كاظم (عليه السلام) نقل مى كند كه فرمود:«اشيا به مشيت و اراده خدا صورت مى پذيرد، بدون اين كه سخنى بگويند و يا در درون ترددى باشد».[2]

باز در اين مورد رواياتى است كه دركافى و احتجاج طبرسى وارد شده اند.[3]

تحليل اين روايات

اين روايات گواه بر نفى ذاتى بودن صفت اراده به نحو مطلق نيست بلكه

[1] «الإرادة من الخلق الضمير، يبدو لهم بعد ذلك من الفعل، وأمّا من اللّه تعالى فإرادته احداثه لا غير ذلك، لانّه لا يُروِّى ولا يَهمُّ ولا يتفكر، وهذه الصفات منفية عنه، وهى صفات الخلق، فإرادة اللّه الفعل لا غير ذلك، يقول له كن فيكون، بلا لفظ ولانطق بلسان ولا همة ولا تفكر ولا كيف لذلك، كما انّه كيف له» كلينى، كافى، ج1، باب اراده، حديث3; برقى، محاسن، ص244.

[2] «إنّما تكون الأشياء بإرادته و مشيئته من غير كلام ولا تردد فى نفس ولا نطق» همان مدرك، باب النهى عن الجسم والصورة، حديث 6.

[3] ر.ك: كافى، ج1، باب الحركة والانتقال، حديث 1، و احتجاج، ج2، ص 156.

نام کتاب : منشور جاويد نویسنده : سبحانى، شیخ جعفر جلد : 2 صفحه : 96

فرمت PDF

شناسنامه

فهرست