در دو تفسير پيشين(اراده مساوى با علم و ابتهاج) از اراده اثرى نيست، در حالى كه در اين تفسير خاصيت اراده كاملاً محفوظ است.

خلاصه سخن اين كه چيزى كه براى فاعل مايه كمال است، اختيار است و خدا اين كمال را بالذات واجد است و براى تحقق آن در ذات نيازى به وجود اراده حادث در ذات نيست. و شما درمقام بيان صفات ذاتى خدا مى توانيد به جاى مريد بگوييد مختار است، همچنان كه مى توانيد بگوييد مريد است، ولى با حذف نقايص، به نحوى كه در صفت حيات و علم بيان گرديد.

آرى در موجودات امكانى، راه استكشاف اختيار در فاعل وجود اراده حادث است. و اراده انسان حاكى از اختيار در مقام ذات او است، ولى راه استكشاف آن در خدا، برهان عقلى است كه بيان گرديد.

تا اين جا با نخستين اشكال ذاتى بودن صفت اراده و پاسخهاى آن آشناشديم. هم اكنون به تحليل ديگر اشكالات ذاتى بودن صفت اراده مى پردازيم.

اشكال دوم: روايات، اراده را صفت فعل مى داند

پيشوايان معصوم اراده را صفت فعل مى دانند و آن را به ايجاد تفسير مى كنند و در رديف خالقيت و رازقيت قرار مى دهند. شيخ مفيد مى گويد:«اراده خدا، فعل او است و اراده فعل،همان آفرينش گرى او مى باشد و روايات ائمه اهل بيت (عليهم السلام) بر اين معنا وارد شده و اين مذهب اماميه است، مگر برخى از متأخرين آنان و اين فرد در رأى خود از قدما جدا شده است».[1]

اينك برخى از اين روايات را متذكر مى شويم: