است.[1]

2. معطّله

گروهى كه از هر نوع بحث و بررسى درباره معارف پرهيز نموده و دستگاه تعقل را تعطيل نموده اند، همان گروه معطّله مى باشند. آنان هرچند از وصف خدا به جسم و جسمانيات اِبا مىورزند، ولى در مقابل از هر نوع سخنى كه حاكى از تنزيه است، نيزخوددارى مى كنند; وقتى به آيات مربوط به معارف مى رسند، مى گويند وظيفه ما تلاوت قرآن است و سكوت، و تفسير قرآن در نظر آنان، همان تلاوت است. تو گويى قرآن فقط براى قرائت و تلاوت فرو فرستاده شده، نه براى تدبّر و تفكّر، درحالى كه قرآن ما را بر خلاف اين سخن دعوت مى كند و مى گويد:

(أَفَلا يَتَدبَّرُونَ القُرآنَ أَمْ عَلى قُلُوب أَقْفالُها). (محمّد/24)

« آيا در قرآن تدبر نمى كنند يا بر قلبهاى آنان قفل زده شده است؟» .

و در آيه ديگر مى فرمايد:

(كِتابٌ أَنْزَلْناهُ إِلَيْكَ مُباركٌ لِيَدَّبَّروا آياته وَ ليتذكّر أُولوا الأَلْباب). (ص/29)

«كتابى است كه آن را به سوى تو فرو فرستاديم، مبارك و گرامى است تا در آيات آن بينديشند و صاحبان خرد متذكر شوند».

شگفت اين جاست كه گاهى همين افرادِ گريزان از استدلال، براى عقيده خود چنين استدلال كرده و مى گويند:«خدا به ما خرد داده تا او را بندگى كنيم، نه اين كه ربوبيت او را درك نماييم. آن كس كه خرد را براى تفسير امور مربوط به ربوبيت به كار گيرد، از بندگى باز مانده و به هدف خود نيز نمى رسد».[2]