معلوم و بخشى ديگر مقدور است; زيرا لازمه آن اين است كه بخش مقدور، معلوم خدا نبوده و يا بخش معلوم او مقدور او نباشد; در حالى كه او بر همه چيز دانا و بر همه چيز قادر و توانا است.

حكيمان شيعى در راستاى تقريب نظريه خود بياناتى دارند كه يادآور مى شويم:

محاكات آفت درك صحيح است

آفت درك صحيح در مسائل مربوط به ماوراى طبيعت، همگون شمردن آن با جهان حسّ و ماده است، كسانى كه نمى توانند بساطت ذات را با تعدد صفات هماهنگ سازند، براى اين است كه ذات حق را با ذات انسان يكسان گرفته و با خود مى گويند: ذات انسان جدا از علم، قدرت و حيات او است، طبعاً درعالم بالا نيز چنين خواهد بود; در حالى كه يك چنين مقايسه اى كاملاً بى پايه است، زيرا در جهان بالا ممكن است موجود از نظر كمال در حدّى باشد كه سراسر وجود اورا علم و قدرت و حيات تشكيل دهد، هرچند درعوالم امكانى جريان به اين شكل نمى باشد.[1] و اگر ما علم و قدرت را در زندگى خود از مقوله كيف مى دانيم، معنى آن اين نيست كه علم و قدرت همه جا از مقوله كيف بوده و بايد قائم به غير خود باشند، بلكه مقصود اين است كه در برخى از مراتب، از اين مقوله اند، زيرا از آن جا كه اين صفات وامثال آنها كمال وجودى به شمار مى روند، طبعاً به دنبال وجود، داراى مراتب خواهند بود و در نتيجه، علم و قدرت در مرحله اى كيف و در مرحله اى مانند ذات انسان (علم به ذات) جوهر، و در مرتبه اى ديگر، فوق اين دو مى باشند و غالباً اختلاف درمفهوم، به اختلاف در مصداق مخلوط شده و تباين در عالم مفهوم را دليل بر تباين