نيرويى نهاد كه او را به سوى كمالى كه براى آن آفريده شده است رهبرى نمايد، قرآن به اين نوع هدايت همگانى كه حتى نبات وحيوان را در بر مى گيرد در آياتى اشاره كرده است و مى فرمايد:

1.(...رَبُّنَا الّذى أَعْطى كُلَّ شَىء خَلْقَهُ ثُمَّ هَدى).(طه/50)

«خدا آفرينش هر موجودى را به او ارزانى داشته، آنگاه او را هدايت كرد».

مقصود از هدايت همگانى كه همه موجودات امكانى را در بر مى گيرد جز هدايت فطرى در انسان، و غريزى در حيوان، و طبيعى در نبات، و جماد نيست و قرآن در آيات مختلفى درباره اين نوع هدايت سخن گفته است.[1]

بنابر اين هدايت تكوينى و فطرى كه با قلم قضايى، بر پيشانى هر موجودى نوشته شده، استثناء بردار نبوده و همه را شامل است لذا مى بينيم: گياهان و درختان به صورت خودكار بالا مى روند، گل مى كنند، ميوه مى دهند، و به حدّكمال مى رسند و زنبور عسل، و مورچگان و كليه جانداران با الهام از جهان غيب به زندگى حيوانى خود ادامه مى دهند، در حالى كه در هيچ مكتب و مركزى، چيزى نياموخته وحتى براى زايمان وپرورش اولاد درسى فرا نگرفته اند.

هدايت همگانى تبليغى

در اين ميان انسان از يك هدايت همگانى ديگرى برخوردار است كه ديگر موجودات را چنين شأن و مقامى نيست و آن اينكه خدا او را از طريق عقل و خرد، اعزام پيامبران و آموزگاران الهى، فرستادن كتاب و صحيفه، به راه راست هدايت كرده و بهره گيرى از اين وسايل را در اختيار همگان قرار داده