(وَ إِذْ قالُوا اللّهمَّ إِنْ كانَ هذا هُوَ الحَقَّ مِنْ عِنْدِكَ فَأَمْطِرْ عَلَيْنا حِجارَةً مِنَ السَّماء...). (انفال/32)

«ياد آر زمانى را كه مشركان گفتند خدايا! اگر اين سخن حق است، از آسمان بر ما سنگ بباران».

سخن در «ميم» آخر است; خليل و سيبويه آن را عوض از «ياء» ندا مى دانند كه از آغاز حذف شده است و شايد بنابراين نظر، ميم آخر مخفف «أُمَّ» صيغه امر از أمّ، يؤمّ، به معنى «قصد » است، و به خاطر اتصال دو لفظ، همزه آن افتاده است، و معنى آن اين است كه خدايا مرا قصد كن و اين نظر در حقيقت توضيح نظر نخست است. فرّاء نيز نظر ديگرى دارد كه در كتابهاى ادبيات مذكور است.

4. مقصود از اله چيست؟

همان طور كه يادآور شديم، لفظ «اله» و «اللّه» در قرآن زياد وارد شده است، سخن در اين است كه تفاوت اين دو چيست؟ اجمال نظر ما اين است كه بشر در پرتو هدايت فطرت و راهنمايى خرد براى خويش و جهان، آفريدگارى قائل بود و در هر زبان از اين آفريدگار به نحوى تعبير مى شد، چيزى كه هست هرگاه اين بشر موحد بود و تنها به يك خدا معتقد بود، درباره او لفظ جلاله و يا معادل آن در هر زبان، به كار مى برد و اگر مشرك بود و به خدايان متعدد معتقد بود، درباره آنها از لفظ «اله» كمك مى گرفت.

بنابر اين، اين دو لفظ پيوسته داراى يك معنا بوده; چيزى كه هست در تفهيم خالق جهان و يا به تعبير ديگر واجب الوجود لفظ جلاله به كار مى برد، ولى در اشاره به ديگر خدايان كه در عين مخلوق بودن، سهمى از الوهيت داشتند، از لفظ «اله» بهره گرفت، بنابر اين در طول تاريخ عرب لفظ اله معنى عام، و لفظ جلاله (اللّه) معنى خاص داشته است.