نامه چهارم مأمون

مأمون نامه اسحاق را به دقت مطالعه كرد واز امتناع آنان از اقرار صريح به خلق قرآن آگاه شد. در نامه چهارم دستور داد كه دو نفر از آنان را اگر توبه نكنند، گردن بزند وبيست وچهار نفر را دست بسته به اردوگاهى كه خليفه در آن به سر مى برد اعزام كند. نامه چهارم خليفه به دست رئيس شرطه بغداد رسيد. او نامه را بر همگان خواند، محدثان وقتى از موضع قاطع خليفه آگاه شدند، همگى جز چهار نفر از امتناع دست برداشتند ولسان آن هفت نفر بر خلاف عقيده خود ـ بر حدوث قرآن گواهى دادند ـ ومخالفان تقيه، براى نجات حال خود راه تقيه را پيمودند. ولى چهار نفر به نامهاى: احمد بن حنبل، سجاده، قوايرى ومحمد بن نوح، بر عقيده خود اصرار ورزيدند، از اين جهت به فرمان اسحاق به زنجير كشيده شدند وتصميم بر اين شد كه فردا به طرسوس [1] اقامتگاه خليفه اعزام شوند.

رئيس شرطه به هنگام اعزام، از آنان در خواست كرد كه بر خلق قرآن اعتراف كنند، دو نفر از آنها به نامهاى سجاده وقوايرى، بر آن اعتراف نمودند وسرانجام آزاد شدند، ولى دو نفر بر عقيده خود اصرار ورزيدند ودست بسته همراه با نامه، به اقامتگاه خليفه اعزام شدند.

تبعيديان در مسير خود وقتى به شهرستان «رقه» رسيدند، خبر در گذشت مأمون را شنيدند. در اين موقع فرماندار «رقه»، هر دو نفر را با مأمور به بغداد بازگردانيد ووقتى به رئيس شرطه تحويل داده شدند، هر دو را آزاد ساخت وگفت: تا مدتى ملازم خانه ها شان باشند، سپس اجازه خروج به بيرون از منزل را داد.