6ـ قدرت نسبت به فعل وترك يكسان است

قدرت در برابر كلمه ايجاب به كار مى رود، ايجاب فقط به يك طرف تعلق مى گيرد، مانند آتش كه فاعل موجب به شمار مى رود وپيوسته متوجه يك سوست وفقط مى تواند حرارت توليد كند، نه برودت، درحالى كه قدرت چيزى است كه بر فعل وترك تعلق مى گيرد. گاهى برخى از «اشاعره» صلاحيت تعلق قدرت را نسبت به هر دو طرف منكر مى شوند، ولى معتزله وماتريديه، معتقدند كه بر هر دو طرف تعلق مى گيرد[1]، ولى تفصيلى كه در باره قدرت (همراه با فعل يا متقدم بر او) مطرح كردند، بايد همان را نيز در اين جا مطرح كنند و آن اينكه، قدرت در حد علت ناقص صلاحيت تعلق به هر دو طرف را دارد، ولى قدرتى كه به حد علت تامه برسد وتمام راههاى مخالف بسته گردد حالت يكسويى پيدا مى كند، ديگر نمى تواند بر ضدين تعلق بگيرد، بلكه بر ضد واحدى تعلق خواهدگرفت.

7ـ افعال بندگان فعل مستقيم خداست

اشاعره در تفسير (هَلْ مِنْ خالِق غَيراللّهِ) راه افراط را در پيش گرفته وهمه پديده ها را صنع مستقيم خدا مى دانند وهر نوع رابطه را ميان طبيعت واثر آن قطعى مى شمارند،تو گويى خدا جانشين همه علل و معدات طبيعى است.از اين جهت پيوسته در لسان اشاعره،خصوصاًميان مشايخ دانشگاه ازهر تا چندى پيش، مضمون اين شعر رايج بود:

وَمَنْ يقلْ بالطبعِ أو بالعلَّة فذاكَ كفر عندَ أهل الملَّة